Prezentuję biografię Theo von Brockhusena, malarza urodzonego w Olecku (Marggrabowa) w 1882 roku, szczegółowo opisując jego pochodzenie rodzinne, związki z majątkiem Nory, oraz karierę artystyczną. Od nauki w Akademii Sztuk Pięknych w Królewcu, przez członkostwo w Berlińskiej Secesji i współpracę z Paulem Cassirerem, po jego podróże inspirujące (Paryż, Londyn, Knokke, Włochy) oraz wpływ malarstwa Vincenta van Gogha na jego styl, co przyniosło mu przydomek „Niemieckiego van Gogha”.
NotebookLM
Theo von Brockhusen urodził się 16 lipca 1882 r. w Olecku (Marggrabowa). Jego pełne nazwisko brzmiało Theodor Adolf Hillmannn von Brockhusen. Bliscy zwracali się do niego "Theo". Ojciec artysty pochodził z saksońskiego staroszlacheckiego rodu Brockhusów z linii Riebitz, a matka z rodziny Hillmann.
Theo von Brockhusen był malarzem, rysownikiem i rytownikiem. Jego twórczość plasowała się na pograniczu impresjonizmu i ekspresjonizmu. Malował głównie pejzaże żywej natury pod zmieniającym się wpływem słońca. Jego prace, obok tendencji impresjonistycznych wykazywały również wpływ energicznych linii i skłonności do przestrzeni Vincenta van Gogha i wywoływały od 1905 r. spore zainteresowanie na wystawach Berlińskiej Secesji. Zaliczany był do kręgu niemieckich neoimpresjonistów. Tworzył również historyczne obrazy o treści religijnej.
Artysta stworzył około 200 obrazów i 50 rysunków, litografii i rycin, które można obecnie oglądać tylko w pięciu muzeach publicznych, pozostałe znajdują się prawdopodobnie w kolekcjach prywatnych. Podczas gdy nazwiska takie jak Corinth, Liebermann i Slevogt są dziś wielokrotnie wspominane, o takich ludziach jak Brockhusen, Rösler, Degner, Partia czy nawet Domscheit prawie nie wspomina się już na scenie artystycznej. Na przełomie wieków pięciu przyjaciół artystów utworzyło luźny krąg artystów w Klein Kuhren w Prusach Wschodnich, aby malować piękno krajobrazu w plenerze.
W odróżnieniu od Waldemara Röslera (1882–1916), pochodzącego z Saksonii, Theo von Brockhusen od 1904 r. odwrócił się od pejzażu Prus Wschodnich w kierunku krajobrazu Brandenburgii.
W 2000 r. Muzeum Ostdeutsche Galerie w Regensburgu przygotowało obszerną retrospektywną wystawę wczesnych prac Theo von Brockhusena, która był potem prezentowana w Stadtmuseum w Berlinie.
Fragment artykułu Silke Osman w gazecie „Das Ostpreußenblatt „ na temat wystawy prac artysty „Längst fällige Retrospektive”. W: Das Ostpreußenblatt, Nr. 48, 4.12.1999 r., s. 9.
Autor katalogu do wystawy napisał:
„… pochodził ze starej szlacheckiej rodziny z Prus Wschodnich, miał charakter przeważnie junkerski, władczy i zarozumiały, odważny, chętny do podbojów, ale z drugiej strony zdecydowanie miał cechy artystyczne, hojne, beztroskie, radosne i entuzjastyczne. Z jednej strony otwarty i bezpośredni aż do bezwzględności, z drugiej strony odznaczał się miękkością i wielką delikatnością. ... Był ważny intelektualnie, miał genialny dar mówienia, dużo dowcipu, w większości sarkastycznego, a co najważniejsze, niesamowitą wyobraźnię...
Rzeźbiarz Fritz Klimsch, który wypowiedział te słowa na temat malarza Theo von Brockhusena, był jednym z jego najbliższych przyjaciół.
Gerhard Leistner stwierdza w katalogu, że przyjaciele Brockhusen i Rösler rozwinęli się inaczej pod względem formy:
Brockhusen, szczególnie w swoich późnych, bardziej niezależnych pracach, zachował bardziej tradycyjne wartości malarskie, które są całkowicie zgodne z wartościami graficznymi w niemieckiej sztuce XIX w., zaś przyjaciel odwoływał się w swojej sztuce do walorów malarskich zorientowanym na zachodni modernizm. Tym, co łączyło obu artystów
– podsumowuje Leistner –
była ostatecznie zdecydowanie przedwczesna śmierć
– i można dodać, zapomnienie. Przynajmniej Theo von Brockhusen powrócił do pamięci miłośników sztuki – zwłaszcza poprzez ten wydany katalog.
Theo zapewne często bywał w Norach (Nordenthal) w powiecie oleckim, gdyż był tam dom rodzinny jego matki.
Okolice Nor (Nordenthal). Na mapie z XIX wieku. Karte von Ost-Preussen nebst Preussisch Litthauen und West-Preussen nebst dem Netzdistrict aufgenommen unter Leitung des Königl. Preuss. Staats Ministers Frey Herrn von Schroetteer in den Jahren von 1796 bis 1802. S. Schropp u. Comp. Berlin 1802-1812.
Majątek Nory (Nordenthal). Widok z 2011 r.
Abraham Hillmann był dzierżawcą generalnym domeny Sedranki. Urodził się 16 września 1741 r. w Królewcu (Königsberg). Pochowany został 25 lipca 1794 r. na cmentarzu w Sedrankach.
W 2010 r. cmentarz znalazł się na trasie budowy obwodnicy Olecka. Wszystkie pochówki zostały ekshumowane i 31.05 2014 r. zostały przeniesione na cmentarz ewangelicki w Olecku do wspólnej kwatery, która została przykryta tablicą nagrobną przeniesiona z grobu Abrahama Hillmanna (znajduje się 30 metrów na prawo od północnego wejścia).
Tablica nagrobna Abrahama Adolfa Hillmanna (1741 – 1794) na cmentarzu ewangelickim w Olecku.
Ojciec Abrahama Hillmanna - Johann Ludwig Hillmannn urodził się w 1705 r. w Lubece (Lübeck), był kupcem i burmistrzem Królewca - zmarł w 1745 r. Syn Abrahama Hillmannna - Abraham Adolf Hillmannn (1790-1858), żonaty o Henriettą Klein (1793-1864), został właścicielem Nor (Nordenthal), w powiecie oleckim.
Nagrobek Abrahama Adolfa Hillmann na cmentarzu rodzinnym w Norach.
Majątek po nim przejął Adolf Hillmannn (1815-1880), członek Reichstagu w latach 1875-78, żonaty z Liną Marią von Szczepanski (1814-1877). Ich córka Magdalena Lina Selma Gertrud Hillmannn, była matką malarza.
Ojciec artysty Theodor Otto Gustav Anton Heinrich Julius von Brockhusen urodził się 23 stycznia 1841 r. w Rybicach (Riebitz) - w pobliżu Kamienia Pomorskiego, zmarł w Berlinie 26 grudnia 1914 r. Jego rodzina pochodziła z rycerskiego rodu z Dolnej Saksonii, która wyemigrowała w 1364 r. przez Mecklenburgię na Pomorze. W 1862 r. ukończył gimnazjum w Gryficach (Greifenberg). Był sędzią okręgowym (Königlich preußischer Amtsgerichtsrat) w Królewcu (Königsberg ), a potem w Ełku (Lyck).
Matka artysty Magdalena Lina Selma Gertrud Hillmannn i ojciec Theodor Otto Gustav Anton Heinrich Julius von Brockhusen [https://www.geneanet.org/media/public/theodor-otto-gustav-anton-heinrich-julius-von-broc-962492].
Theodor von Brockhusen ożenił się w Norach z Magdaleną Hillmannn 6 października 1876 r. Magdalena Hillmannn urodziła się 31 lipca 1854 r., zmarła 19 kwietnia 1889 r. w Olecku, w wieku 34 lat. Przyczyną jej śmierci był błąd lekarza podczas operacji piersi. Matka artysty została pochowana na cmantarzu w Ełku.
Potomkowie Hillmannów (przez matkę Cornelię Diestel, z domu Hillmannn) mieszkają obecnie w południowych Niemczech, Francji oraz na Florydzie w USA. W listach do mnie pisali, że chcieliby wkrótce odwiedzić miejsca w Polsce związane z przeszłością ich rodziny.
Nory zostały upamiętnione w książce wydanej w 1857 r. przez Ludwiga Walesrode pod tytułem „Der Storch von Nordenthal” (Bocian z Nordenthal) - prawdziwa baśń, którą Ludwig przeżył i opowiedział.
Okładka książki „ Der Storch von Nordenthal”.
Autor dedykował książkę rodzinie Hillmannów. Opowieść Walesrode, choć osadzona w świecie zwierząt, porusza uniwersalne prawdy o ludzkim losie. Wiosna w Nordenthal przynosi pąki, kwitnące pola i słońce, a bociany radośnie klekocząc, powracają z dalekich brzegów Nilu do swoich opuszczonych mazurskich gniazd, będąc witane jako upragnieni goście. Bocian po długich wędrówkach, poszukując zaginionej baśni, trafił do majątku Nory. Przy bramie prowadzącej do gospodarstwa kuśtykał w jego stronę czarny, kudłaty pies o imieniu Karo. Wędrowiec przekroczył próg domu i usłyszał radosne „witaj!” oraz pozdrowienia i uściski dłoni. Zauważył, że jest wśród gościnnych i kochanych ludzi obok zaginionej bajki, której tak długo na próżno szukał.
W latach 1898-1904 Theo von Brockhusen wbrew woli ojca, rozpoczął naukę w Akademii Sztuk Pięknych w Królewcu. Wtedy kierownikiem uczelni był sławny, osiemdziesięcioletni Max Schmidt (1818–1901). Uczęszczał tam na zajęcia prowadzone przez Maxa Schmidta, Ludwiga Dettmanna (1865–1944) i Olofa Jernberga (1855–1935). Ten ostatni nauczał impresjonizmu i promował malarstwo plenerowe. Jego późniejszymi wykładowcami byli profesorowie Olof August Andreas (Anders) Jernberg, Johannes Heydeck i Hugo Knorr. Podczas studiów Brockhusen poznał Waldemara Röslera (1882–1916), z którym pozostał w przyjaźni do końca życia.
Pod wpływem Ludwiga Dettmanna (1865-1944) - "mistrza impresjonizmu", który w 1900 r. został dyrektorem Akademii Sztuk Pięknych w Królewcu, Theo von Brockhusen tworzył pierwsze obrazy pejzażowe Prus Wschodnich.
Po ukończeniu studiów w 1903 roku, Brockhusen przebywał w nadbałtyckim kurorcie Zinnowitz na wyspie Uznam, aby malować i rekonwalescencję po chorobie płuc. Tam poznał rodzinę Bothe z Seelow, którą regularnie odwiedzał.
Jesienią 1904 r. artysta przeniósł się do Berlina. Dwa lata później dołączył do niego przyjaciel ze szkoły Waldemar Rösler (1882-1916), z którym spędził czas studiów w Klein Kuhren (ros. Филино).
W 1905 r. po raz pierwszy wystawił swoje obrazy w Deutschen Künstlerbund Ausstellung w Berlinie. Wystawa cieszyła się dużym zainteresowaniem publiczności.
W tym samym roku został członkiem Berlińskiej Secesji (Berliner Secession), na której wystawach pokazywał swoje dzieła aż do jej podziału w 1912 r.
Jury wystawy Secesji Berlińskiej (1908). Autorstwa Bundesarchiv, Bild 183-H0806-0501 / CC-BY-SA 3.0, CC BY-SA 3.0 de, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=5363792
Theo von Brockhusen od 1906 r. rozpoczął współpracę z Paulem Cassirerem, który wspierał go finansowo. W tym czasie był praktycznie bez środków do życia. Paul Cassirer (1871 - 1926) był handlarzem dzieł sztuki i redaktorem, który odgrywał znaczącą rolę w promocji twórców secesji berlińskiej i francuskich impresjonistów oraz postimpresjonistów, w szczególności Vincenta van Gogha i Paula Cézanne'a. Brockhusen przekazał Cassirerowi prawie wszystkie swoje prace. Jednakże Brockhusen był z natury silny i niezależny, w 1915 r. zrezygnował z umowy, czego Cassirer nigdy mu nie wybaczył. W tym czasie artysta był uważany przez młodą berlińską scenę artystyczną jako talent pełen nadziei.
W 1906 r. Brockhusen wyjechał na wycieczkę do Paryża i Londynu, a następnie do belgijskiego nadmorskiego kurortu Knokke. Ponownie odwiedzał Knokke w 1907 i 1908 r. 
Strand in Knokke. https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Theo_von_Brockhusen_Strand_in_Knokke_1908.jpg
Od 1906 r. do 1919 r. mieszkał i pracował w malowniczym miasteczku Baumgartenbrück w Havellandzie nad jeziorem Schwielowsee (koło Poczdamu). Powstałe tam pejzaże przedstawiały zmiany dnia i pory roku. Artysta malując obrazy częściej przedstawiał panoramiczne widoki, rzadko skupiał się na szczegółach.
W latach 1905-1909 Theo von Brockhusen odwiedzał kuzyna Eberhard Friedrich Hermann von Brockhusen, który mieszkał w Langen. Przy okazji wizyt stworzył kilka znanych obrazów.
Ansicht von Langen (Brandenburg). https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Theo_von_Brockhusen_-_Ansicht_von_Langen_(Brandenburg).jpg
Märkische Dorfstraße im Sonnenlicht. https://en.wikipedia.org/wiki/File:Theo_von_Brockhusen_Dorfstra%C3%9Fe_(Langen).jpg
Landschaft mit Gehöft. 1906. Public domain. http://www.villa-grisebach.de
15 czerwca 1909 r. Theo von Brockhusen ożenił się z Hildegard Bothe (urodziła się 1 grudnia 1884 r. w miejscowości Pszczew (niem. Betsche) w województwie lubuskim), była córką właściciela posiadłości Seelow (miasto w Brandenburgii w odległości 60 km od Berlina). Miesiąc miodowy młoda para spędziła w Paryżu, a następnie w Nieuwpoort (francuski: Nieuport) na wybrzeżu belgijskim, gdzie powstała seria obrazów z widokami pomostu i z łodziami rybackimi. Pod wpływem Maxa Liebermanna powstały w tym czasie obrazy przedstawiające pejzaże wydmowe na wybrzeżach Belgii i Holandii oraz motywy życia na plaży w stylu impresjonistycznym. „Malujesz nie tylko to, co widzisz, ale także to, co czujesz”. To motto Maxa Liebermanna, sięgające sedna impresjonizmu, oznaczało także twórczość Theo von Brockhusena.
Małżeństwo Brockhusen mieli córkę Sigwinę (1915-1994), która wyszła za mąż w Berlinie za barona Augusta von Geyso (1896-1952).
Największy wpływ na twórczość artysty wpłynęła podróż do Francji i kontakty z malarstwem Vincenta van Gogha. Jednak dla dziewiętnastowiecznej publiczności doświadczenia van Gogha z czystym kolorem nie były zrozumiałe, dlatego też za życia artysty nieomal żaden z obrazów nie został sprzedany.
Pod wpływem sztuki van Gogha, Theo von Brockhusen malował szczególnie mocno zabarwione i ściśle stylizowane krajobrazy. Przejmował jasne kolory i wyrazisty pędzel holenderskiego mistrza i przeniósł je do swoich własnych, stworzonych na obrazach z Brandenburgii. Z tego powodu często nazywany był „Niemieckim van Goghem”.
W 1910 r. otrzymał Nagrodę Sztuki w Berlinie. W tym czasie tworzył także obrazy krajobrazowe o tematyce religijnej.
Wiosną 1913 r. Theo Brockhusen został stypendystą Villa Romani na sześciomiesięczny pobyt we Włoszech. Podczas pobytu we Florencji znalazł się na słynnym trzyprzęsłowym moście Ponte Vecchio, jeszcze nie opanowanym przez dzisiejszą masową turystykę. Malował warianty tego motywu w różnych porach dnia i przy różnych warunkach pogodowych.
Arnobrucken in Florenz 1913. Kunsthaus Lempertz KG. https://www.invaluable.com/auction-lot/theo-von-brockhusen-maggrabowa-ostpreussen-1882-%20%20%20%2034-c-fvmdxh62ps
W 1913 r. został założycielem „Freien Secession” (Wolnej Secesji).
Na początku kierownictwo grupy sprawował Erich Schall, a następnie Ferdinand Möller. Potem grupie przewodniczył Max Liebermann. Członkami było 50 artystów: Ernst Barlach, Max Beckmann, Benno Berneis, Otto Beyer, Theo von Brockhusen, Charles Crodel, Reinhold Ewald, Oswald Galle, Dora Hitz, Georg Kolbe, Käthe Kollwitz, August Kraus, Wilhelm Lehmbruck, Rudolf Levy, Willi Maillard, Otto Müller, Hans Purrmann, Franz Radziwill, Waldemar Rösler, Richard Scheibe, Karl Schmidt-Rottluff, Karli Sohn-Rethel, Götz von Seckendorff, Max Slevogt, Wilhelm Trübner, Henry van de Velde, Otto von Waetjen, Hedwig Weiß i Heinrich Zille.
Obraz Artura Degnera „ Fünf ostpreußische Maler 1914”, (obraz olejny 1960; w Muzeum Ostdeutsche Galerie Regensburg.
Wraz z wybuchem I wojny światowej zgłosił się na ochotnika do służby wojskowej, ale został zwolniony z powodu choroby płuc.
Pierwsza wystawa tego stowarzyszenia odbyła się w 1914 r. , a ostatnia w galerii Berlinie w 1923 r. Wystawy w 1918 r. odbywały się również na cześć zmarłych artystów, takich jak Wilhelm Trübner und Götz von Seckendorff. W latach 1918-1919 artysta przewodniczył Freien Secession.
W trudnych latach wojny, kiedy nie było płótna na obrazy, artysta malował na materiale, który pochodził z kortów tenisowych. Otrzymał go od przyjaciół ze Śląska. Także ramy do obrazów były wykonane w prosty sposób (bez klinów).
Kolejny problem zdrowotny sprowadził Brockhusena do Bad Tölz. Wykorzystał ten pobyt na malowanie przedgórza Alp.
W latach 1914 - 1918 razem z przyjaciółmi założył krąg artystów „Klein Kuhren”. W 1960 r. Arthur Degner (ur. 2 marca 1888 r. w Gąbinie (niem. Gumbinnen, ros. Гусев), stworzył autoportret zatytułowany „Pięciu malarzy z Prus Wschodnich”, przedstawiający go wraz z Franzem Domscheitem(ur. 15.09.1880 r. w Cropiens (Mała Litwa), Alfredem Partikel (ur. 7.10.1888 r. w Gołdapi), Waldemarem Röslerem (zmarł 14.12.1916 r. w Orzyszu, pochowany w Szyldaku, koło Ostródy) i Theo von Brockhusen. Wszystkich artystów łączyły osobiste więzi z Prusami Wschodnimi oraz tragiczne losy związane z wojną.
Od 1914 do 1918 r. Theo von Brockhusen wracał do Prus Wschodnich odwiedzając Nidę na Mierzei Kurońskiej (miejscowość leżała wówczas w granicach Prus obecnie należy do Litwy).
Miejscowość Nida została „odkryta pośród wydm” pod koniec lat 60-tych XIX wieku przez Heinricha Krügera, który malował tam łosie. Towarzyszyli mu jego przyjaciele malarze Edward Andersen i Ernst Bischoff Culm, wszyscy trzej wywodzili się z pobliskiej Akademii Sztuk Pięknych w Królewcu. Miejscowość była ulubionym miejscem wypoczynku i twórczości malarzy oraz innych artystów, ze względu na niezwykłą malowniczość okolicy, zwłaszcza piękno nadmorskich sosen o poskręcanych przez wiatry konarach.
Po kilku latach od odkrycia tego miejsca powstała kolonia artystyczna, jej ojcem był Herman Blode miejscowy hotelarz, restaurator, miłośnik sztuki i kolekcjoner. Herman Blode stworzył wyjątkową atmosferę spotkań i dyskusji artystycznych, które odbywały się na tarasie jego pensjonatu. W ostatnich dwudziestu latach XIX wieku, bywali tam przeważnie impresjoniści niemieccy: Lovis Corinth, Georg Knorr, Emil Neide, Otto Heichert, Karl Storch, Albert Helberger, Hans Beppo Borschke, Karl Albrecht i inni. Niemal wszyscy związani z Królewcem i miejscową Akademią Sztuk Pięknych. Na przełomie wieku wszystko się zmieniło, zaczęło przyjeżdżać nowe pokolenie malarzy, również z Berlina.
Podpis artysty na obrazie.
Theo von Brockhusen w Nidzie przebywał razem z członkami secesji berlińskiej, neoimpresjonistami wśród których był Oscar Moll, późniejszy dyrektor Akademii Wrocławskiej. W 1913 r. przyjechał do Nidy Karl Schmidt-Ruttloff. Założyciel grupy „Die Brücke”, który wraz ze swoimi kolegami z drezdeńskiego gimnazjum, już studentami: Ernstem Kirchnerem, Erichem Heckelem i Fritzem Bleylem, pod wpływem sztuki ludowej i amatorskiej w reakcji przeciwko stagnacji, akademizmowi i konformizmowi, stworzył podwaliny odnowy malarstwa europejskiego.
Młodzi twórcy złączeni chęcią malowania nowocześniej przerzucili „most” (Die Brücke) ku ekspresjonizmowi, emocje uznając za ważniejsze niż kompozycje. W 1929 r. , zauroczony krajobrazem okolic Nidy przybył tam Tomasz Mann. Za pieniądze uzyskane z literackiej nagrody Nobla, pisarz wybudował na Wzgórzu Uošve (po polsku Wzgórze Teściowej), od strony zatoki, piętrowy drewniany dom letniskowy, gdzie tworzył w latach 1930-32.
Krótko przed śmiercią Theo von Brockhusen zamieszkał w Charlottenburg na Sybelstraße 5. Zmarł przedwcześnie 20 kwietnia 1919 r., w wieku 36 lat, na chorobę płuc, która zaczęła się już w wieku młodzieńczym. Zmarł dokładnie w tym samym wieku co Vincent van Gogh.
Nagrobek na ewangelickim cmentarzu Nikolasee (Kirchenweg 8-12), w dzielnicy Steglitz-Zehlendorf. https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Friedhof_Nikolassee_-_Grab_Theo_von_Brockhusen.jpg
Theo von Brockhusen został pochowany 1 maja 1919 r. w Berlinie na ewangelickim cmentarzu Nikolasee (Kirchenweg 8-12), w dzielnicy Steglitz-Zehlendorf. W 1919 r. na grobie Brockhusenów ustawiono kamienną stellę pod nazwą "Der Abend" (Wieczór). Autorem był rzeźbiarz Fritz Klimsch. Tam także została pochowana w 1967 r. jego żona Hildegard von Brockhusen.
W 1919 r. po śmierci Theo von Brockhusena Freien Secession przygotowało wystawy poświęcone jego działalności. W 1929 r. z okazji 10 rocznicy śmierci malarza w Galerii Ferdinand Möller odbyła się retrospektywna wystawa jego twórczości. Podobne wystawy były także w maju 1932 r., a w 1954 r. specjalny pokaz z jedenastoma jego obrazami. Miał także pamiątkowe wystawy w Dreźnie, Düsseldorfie, Bremie i Weimarze.
W 1977 r. handlarz dziełami sztuki - Ulrich Gronert, zorganizował pierwszą dużą indywidualną wystawę zapomnianego artysty i od tego czasu pozostał mu wierny.
Theo von Brockhusen miał troje rodzeństwa: Waldemar Theodor Adolf Hermann von Brockhusen 1877 - żonaty z Helene von Zimmermann (w latach 1914–1922), był starostą powiatu Tarnogórskiego (Kreis Tarnowitz), Hans Joachim Theodor Adolf von Brockhusen (1880 - żonaty z Marthą David (zmarła w obozie koncentracyjnym Terezin (Theresienstadt) w Czechach) oraz Margarethe Lina Anna Maria Klara Magda von Brockhusen (ur. 3 grudnia 1878 r. -1960), 4 marca 1898 r. w Tylży wzięła ślub z Antonem Braemerem – właścicielem ziemskim (ur. 5 września 1867 r. w Doristhal, powiat Pillkallen (ros. Добровольск (w latach 1938–1945 niem. Schloßberg, dawniej Pillkallen od lit. Pilkalnis i pol. Pilkały) ), zmarł 18 maja 1934 r. w wieku 66 lat w Braemerhusen (Beregowoje (ros. Береговое, niem. Nowischken, od 1928–1945 Brämerhusen, lit. Noviškiai).
Siostra artysty - Margarethe Lina Anna Maria Klara Magda von Brockhusen. Fotografia wykonana prawdopodobnie w majątku Doristhal. https://www.geneanet.org/media/public/margarethe-lina-anna-maria-klara-magda-von-brockhu-962463
Kuzynka Theo von Brockhusena Marie Luise Bertha Auguste von Brockhusen (1868 - 1915) była także malarką. Uczyła się w Monachium i Karlsruhe. Malowała wnętrza, motywy kwiatowe i martwe natury. Jej obrazy znalazły się w monachijskim muzeum.
Widok z północy na majątek Nory w 2024 r.
Literatura:
- Dzieje Olecka 1560-2010, red. S. Achremczyk, Olecko 2010.
- Grenz R., Der Kreis Treuburg. Ein ostpreußisches Heimatbuch. Verlag Alfred Czygan, Treuburg, jetz Lübeck 1971. S. 411.
- Jackiewicz-Garniec M., Mirosław Garniec M., Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich. Olsztyn 2001.
- Köhler O., Landwirtschaftliches Güter-Adreβbüch für die Provinz Ostpreuβen mit Anhang: Memelland […]. Reichenbach’sche Verlagsbuchhandlung. Leipzig 1922.
- Kozłowska E., Theodor Adolf Hillmann von Brockhusen - mazurski Vincent van Gogh. W: MASOVIA, Tom 15 (2018). S. 55.
- Silke Osman. Längst fällige Retrospektive. W: Das Ostpreußenblatt, Nr. 48, 4.12.1999 r. S. 9.
- Treuburg. Ein Grenzkreis in Ostpreußen Red. Klaus Krech. Kommisions-Verlag G. Rautenberg, 1990.
- Theodor v. Brockhusen. W: „Treuburger Heimatbrief” 8, 1984, s. 8.
- Theodor v. Brockhusen. W: „Treuburger Heimatbrief” 47, 1984, s. 52.
- Tutlies A., . Güter und Großbauernhöfe im Kreis Treuburg/Oletzko. Kreisgemeinschaft Treuburg, 2001.
- Czygan S., Seedranken. W: „Treuburger Heimatbrief” 40, 2000, s. 44
- Therre H., Theodor von Brockhusen. W: „Treuburger Heimatbrief” 42, 2001, s. 52.
- Walesrode L., Der Storch von Nordenthal. Ein wahrhaftiges Märchen, Hoffmann und Campe, Hamburg 1857.
Zasoby internetowe:
- https://sammlung.buchheimmuseum.de/kuenstler/brockhusen-theo-von
- https://bjo.ostpreussen.de/35-0-Brockhusen-Theo-von.html
- https://gw.geneanet.org/pmlhennings?lang=fr&iz=2&p=theodor+otto+gustav+anton+heinrich+julius&n=von+brockhusen
- http://www.stueler-kirche-langen.de/pages/persoenlichkeiten/theo-v.-brockhusen.php
- http://de.wikipedia.org/wiki/Theo_von_Brockhusen
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Berli%C5%84ska_Secesja
Józef Kunicki
2025
