Dzięki dużej ilość jezior o urozmaiconej linii brzegowej, piękna otaczającego krajobrazu oraz wód obfitujących w różne gatunki ryb obszar powiatu jest bardzo atrakcyjny turystycznie.
Jeziora są pochodzenia lodowcowego. W zależności od genezy ich powstania, rozróżnia się jeziora morenowe, rynnowe oraz „oczka" jeziorne. Istnieją dwa typy jezior morenowych — moreny dennej i moreny czołowej. Jeziora moreny dennej są zwykle duże, o urozmaiconej linii brzegowej, z zatokami, półwyspami i wyspami.
Z ogólnej liczby 2700 jezior o powierzchni większej od 1 ha, zgrupowanych na obszarze Pojezerza Mazurskiego, w powiecie ełckim jest ich 128 o łącznej powierzchni równej 6,5% terytorium powiatu. Odpowiednie wielkości dla powiatów ościennych są następujące: gołdapskim 27 (1,2%), oleckim 86 (4,0%), suwalski - 224 (4,6%), węgorzewski — 77 (11,0%) i giżycki — 88 (11,2%). Jeziora skupiają się głównie w środku powiatu, ciągnąc się z północnego zachodu na południowy wschód. Części wschodnia i południowa są uboższe w jeziora.
Jeziora w gminie Ełk
Bajorko (1,11 ha)– GPS: 53°54’09” 22°25’31” – jeziorko schowane w lesie, 800 m na wschód od wsi Płociczno, bezodpływowe w dorzeczu dopływów jezioro Zdrężno.
Bajtkowskie Duże (80,21 ha) – GPS: 53°44’50” 22°15’14” – położone około 15 km na południowy zachód od Ełku. Od południa przylega do wsi Bajtkowo. Zbiornik jest odwadniany przez rzeczkę bez nazwy – dopływ rzeki Orzysz w dorzeczu Pisy. Jezioro ma kształt nieregularny (długość linii brzegowej wynosi 5685 m) – jest długie na 1500 m i szerokie do 840 m. Jego maksymalna głębokość wynosi 5,2 m, zaś średnia 2,5 m. Zbiornik otaczają głównie pola uprawne, pastwiska i łąki. Występuje sandacz, sum, węgorz, szczupak, okoń, lin, leszcz, płoć karaś, karp.
Błyszczące, zwane też Liczonko (8,3 ha) – GPS: 53°47’43” 22°10’09” – około 1000 m na południowy wschód od jezioro Druglinek, na północ od szosy Klusy – Ruska Wieś. Również niewielki zanikający zbiornik, połączony rowem z jeziorem Druglinek i dalej Druglin. Obecnie jedynie 2,6 ha odkrytej powierzchni wody.
Dębniak (6,71 ha) – GPS: 53°50’00” 22°12’31” – położone 7 km w kierunku zachodnim od Ełku. Jest to częściowo osuszony zbiornik, bezdopływowy w dorzeczu rzeki Ełk. Głębokość maksymalna jeziora wynosi 7,7 m, średnia – 3,9 m. Z części południowo-wschodniej zbiornika wypływa ciek łączący je z jeziorem Guzki. Jezioro otaczają lasy oraz łąki i pastwiska. Roślinność, w której dominuje trzcina pospolita, sit i turzyce, wąskim pasem porasta całą linię brzegową. Żyje tu szczupak, okoń, węgorz, lin, płoć, leszcz.
Długie, zwane też Guzki (23,2 ha) – GPS: 53°49’37” 22°12’54” – leży przy wsi Guzki w dorzeczu dopływów jeziora Sunowo. Niewielki ciek łączy je z jeziorem Dębniak i Sunowo. Długość jeziora wynosi 1070 m, zaś jego szerokość 250 m. Długość linii brzegowej – 3000 m, a maksymalna głębokość 6,0 m (średnia – 3,7 m). We wschodniej części zlokalizowany jest odpływ łączący je z jeziorem Mołdzie i Lepaki Duże. Występuje tu szczupak, sandacz, okoń, węgorz, karp, lin, karaś, płoć, leszcz.
Druglin (503,3 ha) – GPS: 53°48’52” 22°08’34” – położone obok miejscowości Rożyńsk Skomacki, około 11 km na zachód od Ełku. Długość zbiornika wynosi 4150 m, zaś szerokość 2100. Silnie rozwinięta linia brzegowa ma długość 21000 m. Na jeziorze jest 19 wysp. Jego największa głębokość wynosi 6,4 m, a średnia osiąga 2,4 m. Jezioro otoczone jest lasami, łąkami i nieużytkami. Z południowej części jeziora wypływa struga (szlak kajakowy) do jeziora Kraksztyn, a dalej Rostki i Orzysz. Występuje tu szczupak, sandacz, karp, okoń, węgorz, płoć, lin, karaś, leszcz, sum, jaź.
Druglinek, Druglin Mały (około 14 ha) – GPS: 53°48’02” 22°09’18” – położone w lesie, niedaleko drogi lokalnej Rożyńsk – Klusy. To zarastający zbiornik, którego odkryte lustro wody, ma obecnie powierzchnię 3 ha. Maksymalna głębokość wynosi 1 m, a średnia 0,5 m. Długość maksymalna jeziora wynosi 350 m, szerokość 250, a długość linii brzegowej – 1400 m. Dominuje następująca roślinność: trzcina pospolita, pałka wąskolistna, skrzyp bagienny i turzyce, grążel żółty, grzybień biały, osoka aloesowata i rdestnica połyskująca. Występuje tu szczupak, okoń, lin, karaś, płoć.
Ełckie (385 ha) – GPS: 53°48’24” 22°20’58” – leży na terenie miasta Ełk. Jest ósmym pod względem głębokości jeziorem w Polsce (58,2 m). Dzieli się wyraźnie na część północną, południową i zachodnią. Średnia głębokość całego zbiornika wynosi 15 m. Długość maksymalna jeziora wynosi 4000 m, a szerokość 3500 m, linia brzegowa jest silnie rozwinięta i ma długość 18650 m. Zbiornik zasilają wody jezior Sunowo, Szarek, Szyba i Barany. Przez jezioro przepływa rzeka Ełk. Czas wymiany wód Jeziora Ełckiego wynosi około 4 miesięcy.
Godle (1,6 ha) – GPS: 53°53’04” 22°26’31” – bezodpływowe, śródleśne jeziorko, 1000 m na południowy zachód od Chełch. Obecnie powoli wysycha.
Jachimowo (11,5 ha) – GPS: 53°52’02” 22°20’33” – położone między wsiami Oracze i Wityny. Leży w dorzeczu rzeki Ełk – Biebrza – Narew. Jego długość – 600 m, szerokość – 300 m. Długość linii brzegowej 1600 m.
Karbowskie lub Bajtkowskie Małe (25,6 ha) – GPS: 53°45’29”22°15’11” – położone koło miejscowości Karbowskie. Linia brzegowej jeziora ma długość 3275 m, a maksymalna głębokość wynosi 5,2 m (średnia 2,1 m). Część zachodnia jest płytsza i prawie w całości zarośnięta roślinnością zanurzoną. Część wschodnia jest głębsza. Od północy przylegają do zbiornika zabudowania wsi. Odpływ wód do jeziora Zdedy następuje ciekiem w zachodniej części jeziora. Występuje tu: szczupak, okoń, lin, leszcz, płoć karaś, karp.
Kniewo (1,14 ha) – GPS: 53°54’18” 22°25’03” – małe jezioro, około 160 m długości, w dorzeczu dopływów jeziora Zdrężno, około 500 m na północny wschód od wsi Płociczno.
Kociołek (6,9 ha) – GPS: 53°46’48” 22°10’51” – położone w lesie w odległości 2 km od wsi Ruska Wieś, niedaleko jeziora Lipinskiego. Głębokość maksymalna zbiornika wynosi 8 m (średnia – 4,1 m). Dopływów nie ma, zaś okresowo płynie ciek do jeziora Lipińskiego. Trzcina i sitowie wąskim pasem porasta całą linię brzegową. Występuje tu: szczupak, okoń, węgorz, lin, karaś, karp, lin, płoć, leszcz.
Lepaki, Lepackie (9,14 ha) – GPS: 53°49’51” 22°14’14” – przy wsiach Lepaki i Moldzie, w dorzeczu dopływów jeziora Sunowo. Przez jezioro bieży ciek łączącym jeziora Dębniak (leżące na zachód od niego) i Sunowo (na wschodzie). Ma 450 m długości i 280 m szerokości. Linia brzegowej rozciąga się na 1100 m. Głębokość sięga 8,8 m (średnia – 4,6 m). Zbiornik otoczony jest polami uprawnymi, pastwiskami i łąkami. W południowo-zachodniej części zbiornika istnieje dopływ z jeziora Guzki, we wschodniej – połączenie z jeziorem Sunowo. Występuje tu: szczupak, sandacz, okoń, węgorz, karp, lin, karaś, płoć, leszcz.
Leśne (1,9 ha) – GPS: 53°50’17” 22°13’05” – niewielki zbiornik w dorzeczu dopływów jeziora Ełckiego, około 700 m na północny-wschód od jeziora Dębniak i jeziora Guzki, z którym łączy je okresowy ciek.
Leśne (6 ha) – GPS: 53°51’39” 22°13’43 – na południe od drogi nr 656 Grabnik – Woszczele, w lesie na cieku łączącym jezioro Sińczek z jeziorem Woszczele. Leży w dorzeczu Ełk – Biebrza – Narew – Wisła. Jest słabo dostępne, gdyż ma podmokłe brzegi i rozwinięte szuwary. Połowa powierzchni zbiornika pokryta jest roślinnością, głównie grążelem i grzybieniami. Zbiornik jest długi na 550 m i szeroki na 140 m.
Lipińskie (250 ha) – GPS: 53°46’50” 22°09’22” – położone obok wsi Klusy. Jezioro jest silnie wydłużone (długość linii brzegowej – 17150 m) z dużą wąską zatoką w części wschodniej. Długość jeziora wynosi 5500 m, a szerokość 600 m. Głębokość osiąga 23,0 m (średnia – 3,5 m). Jezioro ma w połowie zalesione brzegi, otaczają je pastwiska, łąki, pola i osiedla. W części południowej jeziora znajduje się dopływ z jeziora Zdedy, 900 m dalej od strony północnej – okresowy z jeziora Kociołek. Odpływ – od zachodu w miejscowości Klusy poprzez szereg jezior do jeziora Orzysz. Południowym brzegiem jeziora biegnie granica powiatu ełckiego. Występuje tu: szczupak, sandacz, okoń, węgorz, sum, karp, lin, karaś, płoć, leszcz.
Mołdzie (22,1 ha) – GPS: 53°49’37” 22°14’06” – zasadniczo odkryty zbiornik między miejscowością Lepaki i Mołdzie w dorzeczu rzek Ełk – Biebrza – Narew. Ma długość 800 m i szerokie 0,35 km. Głębokość sięga 15 m, zaś długość linii brzegowej – 2300 m. W północno-zachodniej części istnieje połączenie z jeziorem Lepaki, a w południowo-zachodniej z jeziorem Guzki.
Mrozy (11,8 ha) – GPS: 53°48’33” 22°26’37” – położone 1,5 km na wschód od wsi Mrozy Wielkie, 121,1 m n.p.m. Leży na cieku Regielnica, łączącym jezioro Regielskie z Selmentem Wielkim. Długość linii brzegowej 1700 m, a głębokość maksymalna 8 m (średnia – 4,2 m). Do części brzegu dochodzą pola uprawne, łąki i pastwiska. Jedynie w części południowo-wschodniej brzeg jeziora jest wysoki i zalesiony, w pozostałej – niski i odkryty. Na zachodnim brzegu kilka pomostów. Występuje tu: szczupak, sandacz, węgorz, okoń, lin, płoć, leszcz, jaź, karaś.
Ołówka lub Haleckie (93,60 ha) – GPS: 53°52’50” 22°21’48” – leży na szlaku rzeki Ełk, na południowy wschód od wsi Straduny. Jego głębokość maksymalna sięga 7,2 m (średnia – 3,4 m). Na północy dopływ rzeki Ełk z jeziora Straduńskiego, na południu wypływ rzeki Ełk do jeziora Ełckiego. W północno-wschodniej części połączenie niewielkim ciekiem z jezioro Płociczno, na południowym-zachodzie natomiast, niedużym ciekiem z jeziorem Jachimowo.
Płociczno (26,02 ha) – GPS: 53°53’52” 22°23’47” – na rzece Płociczanka, na zachód od wsi Płociczno. Jest długie 750 m, zaś szerokie 400 m. Długość linii brzegowej tego niewielkiego zbiornika to około 3000 m. Od północy łączy się z jeziorem Zdrężno, od południa z jeziorem Haleckim. Od wschodu niewielki ciek sprowadza do niego wody z dwóch małych jezior Kniewo i Bajorko.
Przytulskie (193,9 ha) – GPS: 53°56’12” 22°24’17” – długi rynnowy zbiornik leżący na zachód od miejscowości Gąski i na północ od miejscowości Przytuły przy szosie Olecko – Ełk. Ma głębokość maksymalną 19 m i średnią 7,7 m. Linia brzegowa o długości 11650 metrów jest tworzy zatoki i półwyspy. W najszerszym miejscu zbiornik ten ma 675 metrów. Jest otoczone pastwiskami, zabudową wiejską, polami uprawnymi i skupiskami drzew. Na jeziorze jest wyspa „Krowia Kępa” o powierzchni 1,3 ha. Wśród ryb występuje tu: płoć, leszcz, węgorz, okoń, szczupak, karp, wzdręga, karaś, rzadko sieja i sielawa.
Regielskie (107,0 ha) – GPS: 53°47’37” 22°26’20” – pomiędzy wsiami Regiel i Regielnica na południowy-wschód od Ełku. Długość maksymalna jeziora wynosi 1550 m, a szerokość 1050 m. Długość linii brzegowej osiąga 6450 m. Maksymalna głębokość wynosi 11,0 m zaś średnia – 3,9 m. Bezpośrednie otoczenie jeziora tworzą pola uprawne, pastwiska, łąki, nieużytki, jak też osiedla ludzkie. Niewielki ciek łączy je z jeziorem Szlam. Nadmiar wód jeziora Regielskiego następuje poprzez ciek Regielnica łączący je poprzez jeziorem Mrozy z jeziorem Selment Wielki. Na jeziorze jest jedna wyspa o powierzchni 0,1 ha. Prawie przy całej linii brzegowej rosną trzcina pospolita i pałka wąskolistna. Wśród ryb występuje: szczupak, sandacz, węgorz, okoń, sum, karp, lin, płoć, leszcz, jaź, karaś.
Repki (1,7 ha) – GPS: 53°54’19” 22°26’49” – niewielki zbiornik, który leży w kompleksie leśnym na wschód od wsi Płociczno, w odległości 1300 m od jeziora Bajorko w dorzeczu rzeki Ełk. To typowe oczko o linii brzegowej długości 510 m. Nadmiar wody odprowadzany jest do rzeki Legi w pobliżu wsi Czaple, niedużym ciekiem długości 2 km.
Rydzewo (8,70 ha) – GPS: 53°55’44” 22°20’54” – niewielkie odsłonięte jezioro przy wsi Rydzewo. Jest długie 350 m i szerokie 250 m. Długość linii brzegowej 1200 m. Leży w dorzeczu Ełk – Biebrza – Narew. Nadmiar wody sprowadza niedużym ciekiem do zachodniego krańca jeziora Przytulskiego.
Selmęt Mały (19,84 ha) – GPS: 53°48’22” 22°22’58” – na wschód od wsi Szyba w pobliżu jeziora Selmęt Wielki. Długość linii brzegowej 1900 m. Z zachodniej strony połączone ciekiem z maleńkim zbiornikiem Szyba.
Selmęt Wielki (1262 ha) – GPS: 53°50’40” 22°28’35” – na wschód od miasta Ełk. Leżą nad nim wsie Mrozy, Sordachy, Makosieje, Giże, Koziki, Łoje, Laski Duże, Sędki, Buczki i Szeligi. Zbiornik leży na rzece Lega (Małkiń) dopływie rzeki Jegrznia. Długość jeziora wynosi 11650 m, szerokość 3550 m a długość linii brzegowej 36250 m. Na jeziorze są dwie wyspy o powierzchni 3,3 ha (obie). Maksymalna głębokość zbiornika wynosi 21,9 m (średnia – 7,8 m). Otoczenie jeziora tworzą pola uprawne, pastwiska i łąki. Lasy i osiedla otaczają prawie w połowie linię brzegu. Rzeczka Regielnica łączy Selmęt Wielki z jeziorami Mrozy, Regielnica i Szlam. Na północy Golubica doprowadza wodę z jeziora Gołubie. W części wschodniej z jeziora wypływa rzeka Lega (Małkiń), która we wsi Sypitki jest piętrzona. Na piętrzeniu zlokalizowana jest węgornia i elektrownia. Wśród ryb występuje tu: szczupak, sandacz, węgorz, okoń, sum, karp, lin, płoć, leszcz, jaź, karaś.
Straduńskie (60 ha) – GPS: 53°53’51” 22°19’31” – położone na północny-zachód od wsi Staduny. Zbiornik leży na rzece Ełk łączącej jeziora Łaśmiady i Haleckie. Długość jeziora wynosi 1850 m, zaś szerokość 350 m. Linii brzegowa sięga 4350 m. Maksymalna głębokość zbiornika wynosi 4,9 m, a średnia 2,4 m. Wokół jeziora dominuje zabudowa mieszkalna i letniskowa. Na odpływie rzeki Ełk jest jaz piętrzący, przy którym usytuowane są MEW i węgornia. Wśród ryb występuje: szczupak, lin, okoń, węgorz, płoć, jaź.
Sunowo (180,39 ha) – GPS: 53°49’54” 22°17’21” – na zachód od Ełku, po północnej stronie szosy do Orzysza. Jezioro ma kształt wąskiej rynny na osi wschód – zachód. Są na nim dwie niewielkie wyspy. Długość jeziora sięga 5070 m, a szerokość 610 m. Linii brzegowej rozciąga się do 13105 m. Maksymalna głębokość zbiornika wynosi 20,6 m (średnia 9,3 m). Otoczenie jeziora stanowią lasy, grunty orne, łąki, nieużytki, osiedla z dużą ilością zabudowy rekreacyjnej. Jezioro zasilają dopływy z jeziora Woszczelskiego, z jeziora Lepaki Małe, spod miejscowości Siedliska i Bartosze. Woda z jeziora odpływa poprzez jaz do jeziora Ełckiego. Roślinność szuwarową tworzy głównie trzcina pospolita, pałka wąskolistna i szerokolistna, sit. Wśród ryb można tu spotkać szczupaka, okonia, węgorza, suma, karpia, bolenia, lina, karasia, sieję, sielawę, płotkę, jazia i leszcza.
Szarek (132,10 ha) – GPS: 53°48’16” 22°18’44” – na wschód od wsi Szarek w dorzeczu rzeki Ełk. Nad jego południowym brzegiem położona jest wieś Chruściele, na północnym znajdują się bagniste zespoły leśne, wśród których założono rezerwat bobra „Bartosze”. Długość jeziora wynosi 2125 m, a szerokość 1160 m. Długość linii brzegowej jeziora osiąga 5775 m. Jego maksymalna głębokość wynosi 4,7 m (średnia – 2,3 m). Jezioro jest połączone wąskim odpływem z jeziorem Ełckim. Występuje tu: szczupak, sandacz, karp, karaś, lin, sum.
Szlam (9,05 ha) – GPS: 53°46’55” 22°26’47” – położone koło wsi Regiel. Leży na cieku bez nazwy, dopływie jeziora Regielskiego. Jest jeziorem zanikającym w wyniku silnego procesu eutrofizacji. Maksymalna głębokość wynosi 1,8 m, a głębokość średnia 1 m, a długość linii brzegowej 1180 m. Występuje następująca roślinność trzcina pospolita, pałka wąskolistna i szerokolistna, skrzyp bagienny, sitowie jeziorne, turzyce i tatarak zwyczajny. Wśród ryb: szczupak, okoń, karp, lin, płoć, leszcz, karaś.
Ślepe (4,17 ha) – GPS: 53°52’35” 22°25’37” – wysychające oczko w lesie, 1 km na północ od wsi Przykopka, położone w rozległej, bezodpływowej niecce polodowcowej.
Tatary Duże (5,57 ha) – GPS: 53°46’53” 22°22’31” – niewielkie leśne oczko leżące na południe od Gór Tatarskich pod Ełkiem, przenoszące nadmiar wód do rzeki Ełk niewielkim ciekiem, dochodzącym z jeziora Tatary Małe. Można w nim spotkać między innymi: karpie, liny.
Tatary Małe (3,5 ha) – GPS: 53°47’10” 22°22’56” – na wschód od Tatary Duże, połączone z nim okresowym ciekiem spływającym do rzeki Ełk.
Woszczelskie (156,97 ha) – GPS: 53°51’03” 22°14’50” – leżące przy wsiach Woszczele i Małkinie w dorzeczu dopływów jeziora Sunowo. Zbiornik leży na cieku bez nazwy łączącym go z jeziorem Sunowo i Sawinda Wielka. Na jeziorze znajduje się wyspa o powierzchni około 7 ha. Długość jeziora wynosi 2630 m, a szerokość 1220 m. Linia brzegowa osiąga prawie 8400 m. Głębokość zbiornika wynosi 10,6 m, przy średniej – 3,4 m. Połowę linii brzegowej otaczają zalesienia, część osiedla i liczna zabudowa rekreacyjna. Wśród ryb występuje tu: szczupak, sandacz, okoń, węgorz, sum, karp, lin, karaś, płoć, jaź, leszcz.
Zdrężno (75,79 ha); GPS: 53°54’50” 22°24’15” – na północ od wsi Płociczno, w dorzeczu rzeki Ełk. Jest długie 2500 m, szerokie 450 m. Długość jego linii brzegowej – 6600 m. Leży w dorzeczu rzeki Ełk.
Żabie Oczko lub Herta Duża (5,78 ha); GPS: 53°47’08” 22°20’46” – między Ełkiem a Nową Wsią Ełcką. Jezioro jest otoczone lasem z szeroką, zagospodarowaną plażą. W sezonie letnim licznie odwiedzane przez ełczan.
Jeziora w gminie Kalinowo
Bagno (2,30 ha) – GPS: 53°51’43” 22°31’33” – niewielki śródpolny zbiornik skryty w rozległej płaskiej dolinie wytopiskowej, położony we wsi Golubka – na północ od drogi Golubka – Sędki, 2,5 km na południowy-wschód od wypływu rzeki Golubie z jeziora. Jest dostępny od południowego brzegu.
Białe (135,22 ha) – GPS: 53°47’35” 22°39’29” – duże jezioro wytopiskowe o urozmaiconej linii brzegowej, położone między wsiami Romoty i Jędrzejki (obie wsie bardzo stare, ślady osadnictwa sięgają 2 tys. lat). Jego maksymalna głębokość sięga 32,3 m, zaś średnia 10,5 m. Szczególnie południowa część jeziora otoczona jest urwistymi brzegami – do 10 m nad wodą. Poza tradycyjnym już szczupakiem i leszczem, złowić można tu także lina, płoć, wzdręgę, miętusa i okonia oraz nielicznego węgorza. Na jeziorze obowiązuje strefa ciszy.
Błotniste (2,34 ha) – G PS: 53°48’20” 22°38’16” – dość mocno zarośnięty zbiornik wodny na szlaku Pisanicy, od północy połączony z jeziorem Głębokim, od południa z jeziorem Okrągłym.
Głębokie (5,74 ha) – GPS: 53°48’34” 22°38’18” – maksymalna głębokość dochodzi do 34,3m. Jest to niewielki zbiornik na szlaku Pisanicy. Od południowego wschodu połączony jest z jeziorem Błotnistym, od północnego zachodu zaś z jeziorem Nieciecz.
Golubie, Gołubskie (83,4 ha) – GPS: 53°52’40” 22°31’20” – położone w południowej części wsi o tej samej nazwie. Połączone rzeczką Golubie z jeziorem Selmęt Wielki. Długość linii brzegowej jeziora wynosi 5325 m. Maksymalna głębokość zbiornika wynosi 4,2 m (średnia 1,9 m). Wśród ryb występuje tu: szczupak, okoń, lin, płoć, leszcz, karaś.
Kuczki (15 ha) – GPS: 53°46’14” 22°35’13” – na zachód od m. Stacze, na północ od jeziora Krzywego. Położone w równoleżnikowej, płaskiej dolinie, otoczone lasem.
Nieciecz (36,81 ha) – GPS: 53°48’58” 22°37’40” – położone na wschód od wsi Pisanica, na szlaku rzeki Pisanicy. Przejrzyste i piękne, ale trudno dostępne – jedynie od południowego i południowo-zachodniego brzegu. Możliwy też jest dojazd kolejką wąskotorową z Ełku, która obiega jezioro z zachodu i północy.
Okrągłe (3,3 ha) – GPS: 53°48’02” 22°37’49” – oczko na szlaku Pisanicy. Od północy połączone z jeziorem Błotnistym, od południa z jeziorem Sernik; głębokość zbiornika dochodzi do 9 m.
Przepiórka (149,11 ha) – GPS: 53°46’54” 22°41’38” – północno-wschodnie ramię jeziora Rajgrodzkiego, do którego od północy wpływa rzeka o tym samym imieniu.
Romanowskie (5,41 ha) – GPS: 53°49’09” 22°39’18” – leży we wsi Romanowo w łagodnej bezodpływowej niecce. Zabudowania wsi skupione są po wschodniej i północnej stronie jeziora. Dostęp do brzegów praktycznie z każdej strony.
Rudnik (9,78 ha) – GPS: 53°47’37” 22°38’09” – oczko na szlaku Pisanicy. Jezioro o głębokości dochodzącej do 9,80 m i mulistym dnie. Trudno dostępne z szeroką, bogato rozwiniętą roślinnością przybrzeżną. Od strony południowo-wschodniej połączone jest z jeziorem Stackim, zaś od północno-zachodniej z jeziorem Sernik.
Sernik (1,35 ha) – GPS: 53°48’02” 22°39’29” – niepozorny zbiornik wodny w rozległym zagłębieniu, na szlaku Pisanicy.
Skomętno (209,63 ha) – GPS: 53°50’45” 22°37’14” – głębokie na 3,5 m jezioro, mocno zarośnięte i muliste, leżące na południe od Kalinowa. Zanieczyszczone materią organiczną – ulega trofii. Jezioro trudno dostępne ze względu na mokradła i zarośnięte brzegi (głównie trzciną i sitowiem), otoczone przez łąki i tereny podmokłe. Występuje tu: karaś, płoć, okoń, jazgarz, leszcz, szczupak, lin. Jezioro odprowadza wody do jeziora Stackiego poprzez rzekę Pietraszka i Skupka, które za Sypitkami wpadają do Legi. Zbiornik jest długi – prawie 3,5 km i szeroki na ponad 1 km. Przy zachodnim brzegu jeziora wieś Kulesze, przy wschodnim Skomętno.
Stackie (343,97 ha) – GPS: 53°46’11” 22°37’39” – stanowi część Jeziora Rajgrodzkiego. Głębokość maksymalna do 35 m. Wpada do niego rzeka Pisanica. Jezioro jest trudno dostępne ze względu na podmokłe brzegi i szeroki pas trzciny. Brzegi otoczone przez lasy (sosna, świerk) pola i łąki. W podmokłych miejscach występują olcha, brzoza i wierzba. Od północnego wschodu zbiornik połączony jest z jeziorem Białym, na północy z jeziorem Okrągłym a od zachodu zaś z jeziorem Krzywym. Na północnym-zachodzie znajduje się dopływ rzeczki Małkini. Natomiast w północno-zachodniej części, na wysokości miejscowości Stacze, w niezwykle urzekającym krajobrazie dopływa doń rzeka Lega. Spotkać tu można: płoć, szczupaka, węgorza, okonia, leszcza, lina sielawę.
Jeziora w gminie Prostki
Borowe (130 ha) – GPS: 53°38’41” 22°16’12” – rynnowy zbiornik, położony przy miejscowości Guty Rożyńskie. Długość jeziora – 3800 m, szerokość 500 m, głębokość sięga 30 m. Długość linii brzegowej 9400 m. Jezioro wykorzystywane rekreacyjnie. Wśród ryb można tu spotkać: leszcza, lina, płoć, okonia, szczupaka.
Dąbrowskie (6,91 ha) – GPS: 53°44’25” 22°28’28” – położone we wsi o tej samej nazwie, 6 km od Prostek na północny-wschód. Jest typowym jeziorem wytopiskowym, ulokowanym w charakterystycznym zagłębieniu – 360 m na 240 m. Brzegi otoczone zabudową wiejską, strome, szczególnie od południowego zachodu.
Długochorzelskie, Długie Chorzelskie (52,38 ha) – GPS: 53°40’33” 22°21’14” – leży przy wsi Długochorzele, w dorzeczu strumienia Różanica, który jest prawym dopływem rzeki Ełk. Jest długim (1800 m) i wąskim polodowcowym zbiornikiem, którego szerokość nie przekracza 370 m. W północnej części jeziora z zachodu wpada do niego rzeka Bocianka, a wypływając z przeciwległego brzegu łączy się z Różanicą w pobliskich Sokółkach. Jezioro jest wykorzystywane rekreacyjnie.
Dybowskie, (179,81 ha) – GPS: 53°40’30” 22°16’32” – położone na zachód od wsi Dybowo. Jest to największe jezioro w gminie Prostki. Maksymalna głębokość jeziora wynosi 4,7 m, zaś średnia – 17,3. W miejscowości Dybowo do jeziora wpływa płynąca od północy Dybówka, po przeciwnej stronie, z zachodu wypływa przez wieś Różyńsk Wielki rzeczka Różynka. Obie związane są z dorzeczem Pisy. Jezioro jest wykorzystywane rekreacyjnie – obowiązuje na nim strefa ciszy. Posiada dwie niewielkie wyspy (0,12 ha i 0,20 ha), a brzegi ma niezbyt wysokie i prawie bezleśne.
Krzywe (88,36 ha) – GPS: 53°45’45” 22°35’16” – leży na zachód od jeziora Stackiego, przy wsi Krzywe. Zbiornik długi na ponad 3 km i szeroki na prawie 0,5 km. Głębokość sięga 8,4 m (średnia – 1,9 m). Otoczenie jeziora tworzą pola i łąki oraz pobliskie jezioro Stackie. Wśród ryb: wzdręga, płoć, ukleja, krąp, leszcz, okoń, karp, sum, szczupak. Jest to jedno z jezior Kompleksu Rajgrodzkiego. Na południu znajduje się odpływ do jeziora Stackiego.
Kurzątki Duże, Kurcząteckie Duże (4,85 ha) – GPS: 53°38’53” 22°19’56” – niepozorny, wydłużony zbiornik (600 m na 180 m) typu wytopiskowego w rozległym obniżeniu przy wsi Kurczątki. Jest on połączony ciekami z malutkim jeziorem Lipno na północy w kierunku jeziora Długochorzelskiego. Jezioro częściowo zarosło i jego powierzchnia nie bardzo przystaje do słowa „Duże”.
Kurzątki Małe, Kurcząteckie Małe (6,93 ha) – GPS: 53°38’38” 22°19’32” – na południe od jeziora Kurzątki Duże, z którym jest połączone niewielkim ciekiem. Zbiornik ma kształt owalny, 330 m na 230 m. Na zachodnim brzegu rozpościera się wieś Kurzątki.
Lipno, Gorczyce (3,93 ha) – GPS: 53°39’44” 22°21’04” – małe jezioro przy wsi Gorczyce, na południe od Jeziora Długochorzelskiego. Jest odwadniane ciekami do strumienia Różanica. Połączone ciekiem z leżącymi na południe jeziorami Kurzątki Duże i Małe.
Jeziora w gminie Stare Juchy
Garbas Duży (45,81) – GPS: 53°54’14” 22°09’43” – 2 km na południe od Starych Juch, obok wsi Liski,. Zbiornik leży na cieku bez nazwy łączącym go z jeziorem Garbas Mały i Rekąty. Długość maksymalna jeziora to 1300 m, a szerokość 450 m. Długość linii brzegowej (wraz z maleńką wyspą – 0,3 a) wynosi 3500 m. Głębokość sięga 38,0 m, zaś średnia to 10,2 m. Otoczenie jeziora tworzą wysokie, zalesione brzegi, pastwiska, łąki i pola z zabudową rekreacyjną. W południowo-zachodnim krańcu jeziora wpływa niewielki ciek z jeziora Garbas Mały. Od północnego zachodu niewielki ciek odprowadza wodę do jeziora Rekąty. Ponadto zbiornik zasilany jest kilkoma rowami melioracyjnymi i okresowymi wodami z licznych wąwozów erozyjnych. Wśród ryb spotkać tu można: szczupaka, węgorza, suma, okonia, karpia, lina, leszcza, jazia, płoć, sieję, sielawę.
Garbas Mały (2,85 ha) – GPS: 53°49’23” 22°08’55” – niewielki zbiornik (270 m na 100 m), malowniczo położony w tej samej dolinie, co Garbas Duży. Cały otoczony lasem. Z północnego-wschodu istnieje wypływ wody do jeziora Garbas Duży i dalej do jeziora Rekąty.
Grabnik (22,23 ha) – GPS: 53°52’04” 22°12’32” – położone jest koło wsi Grabnik, 11 km na północny-zachód od Ełku, na południe od Starych Juch. Długość maksymalna zbiornika to 1045 m, szerokość – 480 m. Linia brzegu rozciąga się na 2800 m. Głębokość sięga 5,6 m, zaś średnia jedynie 2,6 m. Wokół jeziora są osiedla oraz użytki rolne. We wschodniej części istnieje odpływ do jeziora Sawinda Wielka. Wśród ryb występuje tu: szczupak, okoń, węgorz, karp, lin, karaś, płoć, leszcz.
Jędzelewo, Hendzelewo (129,4 ha) – GPS: 53°55’50” 22°09’00” – położone na końcowym odcinku rzeki Gawlik, między m. Kałtki i Stare Juchy. Na jeziorze są dwie wyspy, większa – 4,11 ha i mniejsza 0,6 ha. Głębokość maksymalna zbiornika wynosi 13,3 m, zaś średnia – 3,3 m. Długość jeziora to 2750 m, a szerokość 760 m. Linia brzegowa rozciąga się na 7700 m, z wyspami. Wokół jeziora rozciągają się użytki rolnicze, nieco nieużytków i lasy Rzeka Gawlik wpływa z zachodu (tuż obok ciek do jeziora Krzywego) i wypływa ze wschodniego brzegu do jeziora Rekąty. Pośród ryb jest tu: szczupak, sandacz, węgorz, sum, okoń, karp, lin, karaś, leszcz, jaź, płoć.
Krzywe (24,39 ha) – GPS: 53°54’38” 22°07’26” - położone około 3,5 km na południowy-zachód od wsi Stare Juchy, w pobliżu wsi Stare Krzywe i Nowe Krzywe. Jezioro bardzo „smukłe”. Długość zbiornika – 1800 m, szerokość do 150 m. Od północy wpływa bezimienny ciek łączący je z jeziorem Hendzelewo. Wokół jeziora dominują użytki rolne, na północy więcej zadrzewień.
Leśne (6 ha) – GPS: 53°50’12” 22°10’49” – przy drodze Woszczele – Grabnik, w borze sosnowym. Bezpośrednio nad brzegami występuje zwarty pas olchy i brzozy. Zbiornik jest przepływowy. Ma wydłużony kształt (570 m na 140 m). Ponad połowa powierzchni jeziora pokryta jest grążelami i grzybieniami. Jest ono słabo dostępne ze względu na podmokłe brzegi i silnie rozwiniętą roślinność szuwarową. Dojść najlepiej od pobliskiej szosy. Na zachodzie wpływa ciek z jeziora Szenczek, a na wschodzie odpływa do jeziora Woszczelskiego.
Łaśmiady (952,65 ha) – GPS: 53°54’54” 22°17’14” – położone obok wsi Sikory, Malinówka, Piaski i Sajzy, 11 km na północ od Ełku. Ma dwie wyspy o powierzchni łącznej 3,2 ha. Długość maksymalna jeziora wynosi 5850 m, a szerokość 3800 m. Silnie rozwinięta linia brzegowa osiąga 21950 m długości. Maksymalna głębokość zbiornika wynosi 43,7 m, a średnia 9,5 m. Jezioro otaczają lasy, grunty orne, łąki i nieużytki. Jest też znaczna ilość zabudowy rekreacyjnej i zagrodowej. Przy jeziorze są ośrodki wypoczynkowe i pola namiotowe. Przez jezioro przepływa rzeka Łaźna Struga i Gawlik. Istnieją również cieki łączące je z jeziorami Krzywe Oleckie, Zawadzkie i Sikory. Odpływem jest rzeka Ełk, która w południowej części łączy Łaśmiady z jeziorem Straduńskim. Wśród ryb jest tu: szczupak, sandacz, węgorz, sum, okoń, karp, lin, leszcz, jaź, płoć, sielawa, sieja, karaś.
Mleczówka (83,26 ha) – GPS: 53°51’27” 22°07’18” – położone przy wsi Skomack Wielki. Przez jezioro przepływa ciek spod wsi Grabnik. Osada kończący swój bieg w jeziorze Orzysz. Długość jeziora wynosi 1350 m, a szerokość 700 m. Linia brzegowa – 3800 m. Jego maksymalna głębokość wynosi 18,8 m, a średnia – 5,1 m. Wokół jeziora są pola uprawne, pastwiska i łąki. W północnej części jeziora dochodzą dwa bezimienne cieki. Wśród ryb jest tu szczupak, sandacz, okoń, sieja, leszcz, płoć, lin.
Rekąty (61,52 ha) – GPS: 53°55’05” 22°11’15” – leży na południowy-wschód od centrum Starych Juch. Ma mocno nieregularny kształt, co przy długości 1200 m i szerokości 1100 m, daje długą linię brzegu – prawie 5 km. Głębokość zbiornika wynosi 5,5 m. Ze wschodu nasyp linii kolejowej i most oddzielają jezioro Rekąty od jeziora Ułówek.
Rogale Wielkie (32,24 ha) – GPS: 53°50’52” 22°10’18” – położone 15 km na zachód od Ełku, we wsi Rogale, w zagłębieniu – 135,3 nad poziomem morza. Jezioro ma wydłużony kształt. Długość jego wynosi 1475 m, a szerokość 280 m. Długość linii brzegowej osiąga 2850 m. Maksymalna głębokość wynosi 22,1 m, a średnia – 7,2 m. Na południowo-zachodnim brzegu jeziora leży wieś Rogale z zabudową turystyczną, a po wschodniej – nieużytki. Od północnego skraju jeziora wypływa okresowo ciek łączący go z jeziorem Rogalik oraz jeszcze jeden doprowadzający okresowo wodę z terenów leśnych i pastwisk. W części południowo-wschodniej znajduje się okresowy odpływ do jeziora Rogale Małe. W szuwarach przeważa trzcina pospolita, pałka wąskolistna. Wśród ryb: szczupak, okoń, węgorz, sum, sieja, leszcz, płoć, karp, lin.
Rogale Małe, Leśne (15,12 ha) – GPS: 53°50’13” 22°10’50” – położone koło wsi Rogale. Jezioro leży na cieku bez nazwy, odpływie jeziora Rogale Wielkie. Jezioro jest mocno wydłużone, w kształcie półksiężyca, otwartego na wschód. Linia brzegowa ma długość 2100 m. Otaczają je lasy i niewielka ilość pół uprawnych, łąk i pastwisk. Na północy znajduje się okresowy dopływ z jeziora Rogale Wielkie. W pasie roślinności przybrzeżnej – szczególnie na zachodnim brzegu wąskim pasem występują trzcina, pałka, skrzyp bagienny oraz sitowie jeziorne. Pośród ryb jest: szczupak, okoń, węgorz, sum, sieja, leszcz, płoć, karp, lin.
Sawinda Mała (36,05 ha) – GPS: 53°54’22” 22°12’30” – na południe od miejscowości Jeziorowskie, obok Starych Juch. Jest niewielkim zbiornikiem (870 m na 420 m) praktycznie bez odpływów.
Sawinda Wielka (226,80 ha) – GPS: 53°52’34” 22°13’40” – położone niedaleko wsi Woszczele. Na jeziorze są dwie wyspy o łącznej powierzchni 1,0 ha. Długość maksymalna zbiornika wynosi 3570 m, a szerokość 960 m. Długość linii brzegowej to 10200 m (razem z wyspami). Jego maksymalna głębokość wynosi 9,5 m, a średnia głębokość 4,7 m. W części południowej i północnej występują płycizny o głębokości około jednego metra. Do jeziora dopływają wody z jeziora Grabnik i jeziora Żabinek oraz odpływy z obszarów wsi Czerwonka i Królowa Wola. Odpływ wód z jeziora następuje od południa – do jeziora Woszczele. Brzegi jeziora są generalnie niskie, w przeważającej części otoczone lasami. Nad jeziorem znajdują się dwa osiedla domków rekreacyjnych i dwa pola namiotowe. Bytują tu kormorany. Wśród ryb: szczupak, sandacz, okoń, węgorz, sum, karp, lin, karaś, sieja, płoć, jaź, leszcz.
Sińczek, Szenczek, Zierczyk (10,30 ha) – GPS: 53°51’49” 22°13’03” – położone przy drodze Ełk – Wydminy pomiędzy Grabnikiem a Woszczelami. Niewielki zbiornik (500 m na 200 m) o głębokości 4,5 m. Długość linii brzegowej 1300 m. Od wschodu wypływa ciek, który przez jezioro Leśne odprowadza wody do jeziora. Woszczelskiego. Żyją tu ryby: karaś, lin, okoń, płoć, szczupak.
Szóstak Duży (490,06 ha) – GPS: 53°58’31” 22°09’13” – położone na północ od Starych Juch pomiędzy wsiami Orzechowo, Czarnówka, Szczecinowo. Na jeziorze jest osiem wysp (łącznie 10,6 ha). Jezioro jest mocno wydłużone (6500 m), przy szerokość do 1300 m. Długość linii brzegowej osiąga z wyspami 23125 m. Maksymalna głębokość zbiornika wynosi 28,4 m, zaś średnia – 9,0 m. Brzegi jeziora są strome, otoczone gruntami rolnymi i osiedlami. Od północy dochodzą dwa cieki odwadniające okoliczne tereny oraz jeden na południu z jeziorem Szóstak Mały. Większy ciek odprowadza wodę do jeziora Gawlik od północy, a z południowej części zbiornika bezimienny ciek łączy jeziora Szóstak z jeziorami Ślepieniec i Ułówki. Nad jeziorem są duże stada kormorana czarnego. Wśród ryb: szczupak, sandacz, węgorz, sum, okoń, karp, lin, leszcz, jaź, płoć, sielawa, sieja.
Szóstak Mały (16,30 ha) – GPS: 53°57’01” 22°09’13” – położone obok wsi Orzechowo, na północ od Starych Juch. Położone jest w płaskiej dolinie. Jest to mały zbiornik (670 m na 315 m), zbierający wody z okolicznych pól. Głębokości wynosi 4,7 m. Żyje tu: lin, karaś, karp, sandacz.
Ułówki (264,82 ha) – GPS: 53°55’00” 22°13’22” – leży na południowy-wschód od Starych Juch, przy wsiach Gorło, Łaśmiady i Jeziorowskie. Zbiornik leży na cieku bez nazwy łączącym je z jeziorem Łaśmiady, Rekąty i Ślepieniec. Posiada kilka zatok i jedną wyspę o powierzchni 0,7 ha. Długość maksymalna jeziora wynosi 4350 m, a szerokość 1150 m. Długość linii brzegowej (razem z wyspą) osiąga 15975 m. Największa głębokość sięga 25,5 m, a średnia – 9,1 m. W zachodniej części jezioro łączy się z jeziorem Rekąty. Również z zachodniej strony dochodzi ciek z małego jeziora leśnego. W południowo-zachodniej stronie funkcjonuje okresowo ciek z jeziora Sawinda Mała. We wschodniej części znajduje się odpływ do jeziora Łaśmiady. Jezioro otoczone jest użytkami rolnymi, zadrzewieniami i osiedlami. Wśród ryb szczupak, sandacz, węgorz, sum, okoń, karp, lin, karaś, leszcz, jaź, płoć.
Wylewy (88,65 ha) – GPS: 53°51’09” 22°02’11” – na zachód od Skomacka, na północ od jeziora Orzysz. Jego długość 1800 km, szerokość 700 m. Długość linii brzegowej 5800 m. Jezioro jest stosunkowo płytkie i mocno zarośnięte. Od północy otoczone podmokłymi brzegami. Brzeg południowy wzniesiony. Od południa akwen ma połączenie z jeziorem Orzysz. Występuje tu: okoń, płoć, leszcz, szczupak.
Zawadzkie (96,63 ha) – GPS: 53°56’27” 22°13’52” – położone obok wsi Zawady Ełckie. Jezioro wyraźnie podzielone na płytką część północną oraz mniejszą i głębszą południową. Oddzielone są one od siebie wąskim przesmykiem. Na jeziorze jest wyspa (0,5 ha). Długość jeziora sięga 1750 m, szerokość – 675 m, zaś długość linii brzegu – 5900 m. Maksymalna głębokość wynosi 9,7 m, a średnia 2,7 m. Otoczenie jeziora stanowią użytki rolne i osiedla. Jezioro jest wykorzystywane turystycznie. Jest zasilane okresowo kilkoma ciekami. Odpływ z południa łączy je z jeziorem Łaśmiady. Wśród ryb spotkamy: szczupaka, sandacza, węgorza, suma, okonia, karpia, karasia, lina, leszcza, jazia, płoć.
Żabinek, Żabiniec (10,52 ha) – GPS: 53°53’55” 22°12’48” – położone przy drodze Ełk – Wydminy, na południe od jeziora Sawinda Mała. Jest jeziorem zanikającym w wyniku silnego procesu zarastania. Maksymalna głębokość wynosi 2,6 m (średnio – 1,5 m). Jezioro otaczają lasy. Od zachodu płynie okresowy ciek z jeziora Szenczek. Odpływ wody następuje ciekiem łączącym je z jeziorem Woszczelskim przy wschodnim brzegu zbiornika. Przy brzegach występuje trzcina pospolita, pałka wąskolistna i szerokolistna, skrzyp bagienny i turzyce. Wśród ryb: szczupak, okoń, węgorz, karp, lin, karaś, płoć.
Opr. Ryszard F. Dutkiewicz.
