Urząd Gminy w Dubeninkach
19-504 Dubeninki
ul. Dębowa 27
Telefon: 087 615-81-37
sekretarzug@dubeninki.pl
www.dubeninki.pl
Dubeninki założone zostały w roku 1615 przez Krzysztofa Gordeckiego. Od jego nazwiska pochodzi pierwsza nazwa Dubeninek – Gordejki. Miejscowość została spalona przez Tatarów w 1657 roku. Dawniej Dubeninki zamieszkiwała ludność wyznania ewangelickiego. Do roku 1960 Dubeninki rozwijały się jako ponadwiejski ośrodek usługowy. W 1973 roku zostały siedzibą gminy. W centrum wsi stoi kościół neogotycki, wybudowany w 1903 r. Po II wojnie światowej, gdy osiedliła się tu ludność katolicka, utworzono parafię katolicką w Dubeninkach z filią w Żytkiejmach. Poświęcony kościół w roku 1946 otrzymał tytuł św. Andrzeja Boboli oraz św. Apostołów Piotra i Pawła. W centrum znajdują się dwa domy z przełomu XIX i XX wieku. Na zachodnim skraju wsi na wzgórzu, w kępie starych drzew znajduje się oryginalnie zaprojektowany cmentarz żołnierzy niemieckich i rosyjskich z 1914 roku i odnowiony w latach 1992 - 1994. Pochowano tu 42 żołnierzy niemieckichi 113 rosyjskich.
Gmina Dubeninki położona jest w Powiecie Gołdapskim, graniczy z Obwodem Kaliningradzkim i Litwą. Gminę Dubeninki otaczają cztery inne gminy: od strony zachodniej gmina Gołdap, zaś od południa i wschodu trzy gminy należące do powiatu suwalskiego (Filipów, Przerośl i Wiżajny). Powierzchnia gminy zajmuje obszar 20 529 ha i zamieszkuje ją ponad 3 330 mieszkańców. Wzdłuż gminy przebiega droga łącząca przejście graniczne w Gołdapi i Budzisku. W Dubeninkach działa Galeria Rękodzieła i Sztuki Ludowej, która prezentuje prace wykonane podczas warsztatów rękodzielniczych, a także narzędzia i sprzęty używane niegdyś w gospo-darstwach: cepy, bojki do masła, żelazka na węgiel, maglownice, kijanki. Corocznie w sierpniu, w Dubeninkach odbywa się plenerowa impreza pod nazwą Przegląd Twórczości Ludowej.
Gmina Dubeninki jest gminą atrakcyjną turystycznie i ma charakter rolniczy. Słynie z licznych rezerwatów przyrody i przebiegających tu szlaków turystycznych. Położona wśród wzgórz, rozległej powierzchni wód i rzeźby terenu oraz dużego zasobu lasów. Puszcza Romincka, która zajmuje 30% powierzchni jest dużą atrakcją Powiatu Gołdapskiego, w puszczy są rezerwaty leśne: Boczki (108,8 ha, reprezentuje wszystkie typy drzewostanu puszczy), Żytkiejmska Struga (467 ha fragment puszczy z naturalnym ciekiem i bagnem, ostoją ptactwa i zwierzyny) Czerwona Struga (3,6 ha), Dziki Kąt (34,1 ha, bór sosnowo - świerkowy ze 140 letnim drzewostanem). Żyją tu między innymi: czarne bociany, bobry, wilki, jelenie, łabędzie, sarny, łosie i dziki. W rzekach i jeziorach występują wszystkie gatunki ryb słodkowodnych, a nawet typowe dla rzek górskich - pstrągi. Środowisko bogate w zbiorniki wodne sprzyja występowaniu płazów. Spotyka się tu m.in. traszkę grzebieniastą, grzebiuszkę ziemną, kumaka nizinnego, ropuchę szarą. Gmina ze względu na swój rolniczy i turystyczny charakter inwestuje w infrastrukturę turystyczną. Bardzo atrakcyjne tereny znajdują się nad jeziorami Czarne, Przerośl, Stańczyki, Sumowo Niskie, Sumowo Wysokie, Pluszkiejmy, Kiepojcie. W roku 1998 utworzono Park Krajobrazowy Puszczy Rominckiej. Puszcza Romincka była zamkniętym rewirem łowieckim cesarza niemieckiego i króla pruskiego Wilhelma II. Do dziś zachowały się pamiątki po najsłynniejszych cesarskich polowaniach zwane Głazami Wilhelma. W miejscach ustrzelenia wyjątkowych okazów cesarz kazał stawiać głaz z odpowiednią inskrypcją, mówiącą o dacie polowania oraz o wielkości zwierzyny. Sławę puszczy przynosił tzw. jeleń romincki o szczególnie dorodnym porożu. Na terenie całej Puszczy zachowało się 14 głazów, w tym 8 po stronie polskiej.
Do unikatowych zabytków technicznych należą mosty kolejowe o wysokości 32 metrów i długości 150 metrów zbudowane na początku XX wieku nad doliną Błędzianki, zwane Akweduktami Północy lub Akweduktami Puszczy Rominckiej. Mosty w Stańczykach są najwyższymi na linii i jednymi z najwyższych w Polsce (nieczynna linia kolejowa Gołdap – Żytkiejmy - 31km). Architektura charakteryzuje się doskonałymi proporcjami a filary ozdobione są elementami wzorowanymi na rzymskich akweduktach. Mosty kolejowe w Stańczykach wybudowano w latach 1912 - 1926. Konstrukcja północna powstała w latach 1912 - 1914, natomiast południowa w latach 1923 - 1926. Wykonane zostały z żelbetonu. Obie konstrukcje są pięcioprzęsłowe o równym promieniu łuków 35 metrów. Mosty są ciekawą atrakcją turystyczną, której nie można pominąć odwiedzając Powiat Gołdapski. Rozmiary mostów oraz ich konstrukcja budzą podziw, a otoczenie i piękne widoki z góry wprawiają w zachwyt.
Podobna przeprawa znajduje się nad rzeką Bludzią w miejscowości Kiepojcie. Północne przęsła wykonane są z cegły i betonu. Południowy wiadukt jest niedokończony – linia w założeniu miała być dwutorowa. Konstrukcje wybudowane były około 1910 r. Innymi równie atrakcyjnymi mostami są mosty w Botkunach. Łączą one brzegi doliny rzeki Jarki. Są one dobrze ukryte pośród lasu i gęstych zarośli.
W wielu miejscowościach gminy można spotkać pozostałości po dawnych majątkach ziemskich, jak: w Rogajnach znajduje się XIX wieczny pałac, budynki dawnego folwarku oraz park przypałacowy, w Bludziach park z cennym drzewostanem, w którym znajdują się m.in. pomnikowe dęby oraz budynki pofolwarczne, w Zawiszynie zrekonstruowano pałac, stylizowany na istniejącą tu rezydencję z XIX w.
Gmina Dubeninki jest idealnym miejscem do uprawiania aktywnej turystyki. Umożliwia to sieć szlaków pieszych i rowerowych oraz liczne ścieżki historyczno - przyrodnicze i dydaktyczne o różnorodnej tematyce. Amatorów pieszych wycieczek na pewno zadowolą szlaki turystyczne. Na terenie gminy znajduje się 17 jezior polodowcowych, które zajmują obszar 428 hektarów. Do największych należą: J.Czarne (183 ha), J.Przerośl (73,25 ha), J.Pobłędzie (67 ha), J.Tobellus (4,09 ha), J.Niskie (14,18 ha), J.Wysokie (10,50 ha). Przepływają tędy rzeka Błędzianka, Bludzia, Czerwona Struga, Struga Żytkiejmska (wszystkie należą do dorzecza Pregoły).
