Gmina Banie Mazurskie
Urząd Gminy Banie Mazurskie
19-520 Banie Mazurskie
ul. Konopnickiej 26
Telefon: 087 615-71-72, 087 615-71-78
sekretariat@gminabaniemazurskie.pl
www.gminabaniemazurskie.pl
Banie Mazurskie założone zostały w 1566 r. Przez wieki zamieszkiwana przez osadników mazurskich z wolna poddawała się procesowi germanizacji. W czasie II wojny światowej wieś uległa częściowemu zniszczeniu. Po 1945 r. została zasiedlona przez repatriantów ze wschodu oraz przez ludność ukraińską przesiedloną tu przymusowo w ramach akcji "Wisła" z terenów Bieszczadów i Rzeszowszczyzny. Banie Mazurskie są przykładem zgodnej i owocnej współpracy ludzi o różnych korzeniach kulturowych, narodowych i religijnych. We wsi znajduje się kościół parafialny p.w. św. Antoniego Padewskiego. Wybudowany w latach 1569 - 1574, następnie przebudowany w 1646, kolejnej modernizacji budynku dokonano w 1698 roku. Kościół zniszczony był w 1945 roku i odbudowany w latach 1975 - 1980 jako katolicki. W latach 1975 - 1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.
Gmina Banie Mazurskie leży w północno - wschodniej części województwa warmińsko - mazurskiego, zajmując powierzchnię 20 496 ha i liczy ponad 4.273 mieszkańców. W granicach gminy mieści się 56 wsi, w tym 20 sołeckich. Duża część żyjącej tu ludności to Ukraińcy, przesiedleni w 1947 r. Banie Mazurskie to centrum społeczno - kulturalne mniejszości ukraińskiej w Polsce. Swoją siedzibę miało tu Ukraińskie Towarzystwo Społeczno - Kulturalne a obecnie Koło Związku Ukraińców w Polsce.
W Baniach Mazurskich działają również ukraińskie zespoły artystyczne (Zorepad, Wesełka), dzięki którym mniejszość kultywuje swoje tradycje i kulturę narodową. Banie Mazurskie leżą w krainie Mazur Garbatych, na skraju Puszczy Boreckiej. Turystyka związana jest główne z obszarami wiejskimi (rozwija się agroturystyka). Banie Mazurskie to gmina rolnicza. Przez jej terytorium przepływają rzeki Gołdapa i Węgorapa, połączone Kanałem Brożajckim (doskonały szlak spływów kajakowych). Malownicze szlaki wśród lasów, wzdłuż rzek, służą turystyce pieszej, rowerowej, rozległe tereny leśne zachęcają zbieraczy runa leśnego, wielbicieli zwierząt i ptaków.
Wiele cennych zabytków czyni gminę atrakcyjną jako cel wycieczek krajoznawczych. Na terenie gminy Banie Mazurskie zachował się zabytkowy dawny kościół ewangelicki, obecnie rzymsko - katolicki z lat 1566 - 74, restaurowany w 1876 r., dawna kaplica baptystów, obecnie kościół grekokatolicki z II połowy XIX wieku, kilka domów z początku XX wieku przy ulicy M. Konopnickiej, XIX - wieczne zespoły dworskie w miejscowościach: Grunajki, Kruki, Wólka, Zakałcze Wielkie, XVIII - wieczny zespół parkowo - pałacowy w Mieduniszkach Wielkich, kilka domów z II połowy XIX wieku w miejscowości Wróbel oraz cmentarze z I wojny światowej: Miczuły (niemiecko - rosyjski), Surminy (rosyjski), Żabin (rosyjski i niemiecki). Jednym z bardziej niezwykłych obiektów, który można zobaczyć w gminie Banie Mazurskie, jest grobowiec pruskiej rodziny von Fahrenheid, popularnie zwany "piramidą w Rapie".
Drugim interesującym obiektem, który przyciąga turystów, jest grobowiec rodziny Steinertów pozostały po gospodarujących tu przed II Wojną Światową pruskich właścicielach.
Dodatkowymi atrakcjami Gminy Banie Mazurskie są głazy narzutowe, które występują pomiędzy miejscowościami Jagoczany - Skaliczkiejmy ( wysokość 1,80 m, obwód 16,20 m. Wpisany do rejestru pomników przyrody pod nazwą Angerapp) oraz Rogale - Ziemiany, w lesie nad małym jeziorkiem ( wysokość 2,30 m, obwód 11,40 m. Pomnik przyrody w rejestrze występuje jako "Skalich").
Dodatkową atrakcją jest wykopany w 1733 roku Kanał Brożajcki, który w latach 1824 - 26 za kwotę 44 859 talarów przekopano, a następnie zbudowano na nim śluzę w rejonie Zakałcze Wielkie. W latach 1844 - 1850 w Lasach Skaliskich przeprowadzono prace melioracyjne i wykopano m.in. kanał dopływowy, przy pomocy którego osuszono jez. Miryt, obecnie bagno Minta. Aktualnie na Kanale Brożajckim znajduje się 6 różnych typów urządzeń hydrotechnicznych, jak: śluzy, stopnie wodne i elektrownia wodna w miejscowości Brożajcie.
