Gołdap – Stańczyki – Olecko – Wieliczki – Ełk – Gołdap
Wycieczka jednodniowa – ok. 188 km
Wycieczka jednodniowa – ok. 188 km
Wyruszamy z Gołdapi i kierujemy się drogą do miejscowości Suwałki. Jedziemy obrzeżami Parku Krajobrazowego Puszczy Rominckiej. Po drodze mijamy zabytkowe pałace w Galwieciach i Rogajnach. Przejeżdżamy wyznaczonym szlakiem w Puszczy Rominckiej.
Był to teren polowań książąt i królów pruskich, a następnie cesarzy niemieckich. W okresie międzywojennym cała Puszcza stanowiła ściśle chroniony rezerwat łowiecki, dawne polowania cesarskie upamiętniają oryginalne kamienne pomniki z napisami. Po stronie polskiej zachowało się 8 takich głazów upamiętniających miejsca udanych polowań, gdzie ustrzelono wyjątkowe okazy.
Kilka kilometrów za wsią Dubeninki, a dokładnie w miejscowości Kiepojcie możemy zobaczyć interesujące wiadukty po byłej linii kolejowej. Północne przęsła wykonane są z cegły i betonu, południowy wiadukt jest niedokończony. Linia pierwotnie planowana jako lokalna jednotorowa miała być w latach 1917-18 rozbudowana na dwutorową magistrale łączącą Chojnice przez Prusy Wsch. do Wilna. Wiadukt z czerwonymi lukami ceglanymi ukończono do wybuchu I wojny światowej, natomiast bliźniaczy most wiadukt betonowy powstał w 1918 r. i z powodu zbliżającego się końca I wojny światowej nie zdążono już dokończyć budowy nasypów prowadzących do niego. Zwiedzając te obiekty należy zachować szczególną uwagę, gdyż wiadukty nie są wyremontowane, ani w żaden sposób zabezpieczone.
W lepszym stanie technicznym czekają na nas mosty w Stańczykach – słynne, najwyższe w Polsce mosty kolejowe. Most północny został zbudowany w latach 1912-1914, most południowy – w latach 1923 – 1926. Długość mostów wynosi 200 m, wysokość 36 m. Konstrukcja żelbetowa, pięcioprzęsłowa o równych 15 m łukach. Architektura charakteryzuje się doskonałymi proporcjami, a filary ozdobione są elementami wzorowanymi na rzymskich akweduktach w Pont du Gard. Stąd nazwa – „Akwedukty Puszczy Rominckiej”. Mosty są własnością prywatną, a za ich zwiedzanie pobierana jest drobna opłata. Nad brzegiem rzeki, wybudowano wiatę, jest też miejsce do biwakowania i na ognisko. Jest to wspaniałe miejsce widokowe i rekreacyjne.
Osiem kilometrów na wschód od Stańczyk położona jest miejscowość Żytkiejmy. U schyłku XIX wieku odkryto w Żytkiejmach całopalne cmentarzysko jaćwieskie z XI-XIII wieku, w którym znaleziono bransolety z zakończeniami w kształcie głów zwierzęcych, zapinki podkowiaste, wędzidła i ostrogi. Założona w 1554 r. może pochwalić się zabudową pochodząca z okresu międzywojennego.
Wracamy na trasę i kierujemy się do Olecka, w którym podczas spaceru po rynku w centrum miasta możemy kupić kilka pamiątek i widokówek z regionu. Przy ul. Grunwaldzkiej 7 znajduje się zabytkowy dom mieszkalny z II połowy XVIII wieku o konstrukcji szachulcowej (mur pruski). Za mostem na rzece Ledze znajduje się niegdyś wodny, obecnie elektryczny, młyn będący własnością prywatną. Nad brzegiem jeziora znajduje się mazurska chata – drewniany dom pochodzący z lat 20 obecnego wieku, wybudowany w stylu mazurskim. W wielu miejscach znajdują się zabytkowe kamienice czynszowe z przełomu XIX i XX wieku. W Olecku zdecydowanie uwagę przykuwa jezioro z unikalnym molo i skocznią oraz zespół obiektów sportowych w pięknym parku miejskim. Zespół sportowo-rekreacyjny tworzą stadion, boiska, dawny hipodrom, korty i oryginalne kąpielisko. Warto również odwiedzić przedwojenny ewangelicki cmentarz, na którym znajduje się pomnik poświęcony żołnierzom z wojen prusko - austriackich i prusko - francuskich. Po przejściu zabytkowego cmentarza widzimy wieżę ciśnień z okresu przedwojennego, która wkomponowała się w krajobraz osiedla domków jednorodzinnych, niewątpliwie dodając uroku temu miejscu. Wyjeżdżając z Olecka kierujemy się w stronę miejscowości Wieliczki, w której zachował się drewniany kościół z 1677 r. Wewnątrz świątyni zobaczyć można późnobarokowy ołtarz ze sceną ukrzyżowania, rzeźbiony przez Schoebla z Marggrabowej (1708 r.).
W powiecie oleckim znajdują się liczne ślady osadnictwa wczesnośredniowiecznego m.in. grodzisko zwane „Górą Zamkową” położone na wschód od miejscowości Babki Oleckie, grodzisko w Wężewie położone w obrębie Rezerwatu Cisowskiego oraz grodzisko w Dybowie mieszczące się na przesmyku między jeziorami Długie i Grodzisko. W pobliskich wsiach znajduje się też wiele architektonicznych perełek, do których należą drewniane chałupy w Gąskach, Mazurach, Drozdowie i Krupinie. Są one przykładem mazurskiego budownictwa ludowego. Jednak do najciekawszych i najcenniejszych zabytków architektury należą kościoły w Szarejkach, Świętajnie, Cichym i Wieliczkach.
Ełk jest kolejnym miastem na trasie wycieczki godnym poznania, chociażby ze względu na malownicze położenie nad brzegiem jeziora, ruiny zamku krzyżackiego do którego prowadzi most z zachowanymi elementami oświetlenia gazowego, które warto zobaczyć. Zamek krzyżacki powstał w XIII w., jednak po XIX-wiecznym pożarze został odbudowany i do czasów PRL-u służył jako więzienie dla kobiet. Obecnie został sprzedany i w przeciągu 5 lat zostanie odrestaurowany pod czujnym okiem konserwatorów zabytków i zacznie służyć zgodnie z planem zagospodarowania jako obiekt turystyczno – hotelarski. Odwiedzając Ełk warto również wybrać się do Muzeum Kropli Wody, które mieści się w zabytkowej Wieży Ciśnień. Innym jest Muzeum Jeziora znajdujące się w Centrum Edukacji Ekologicznej przy ul. Parkowej, gdzie podziwiać możemy ryby oraz rośliny występujące w Jeziorze Ełckim. W Ełku można również zobaczyć Muzeum Zabytków Kolejnictwa oraz przejechać się zabytkowym parowozem Ełckiej Kolejki Wąskotorowej. Przejażdżka pociągiem kolejki wąskotorowej zajmuje dużo czasu i powinna być zaplanowana oddzielnie. Na obiad warto wybrać się do jednej z restauracji położonych przy ełckiej promenadzie, ryba z mazurskich jezior zjedzona w tak urokliwym miejscu smakuje naprawdę wyśmienicie. Na koniec wycieczki można jeszcze udać się na spacer wzdłuż brzegu jeziora. Wieczorem wracamy do Gołdapi na nocleg.
Był to teren polowań książąt i królów pruskich, a następnie cesarzy niemieckich. W okresie międzywojennym cała Puszcza stanowiła ściśle chroniony rezerwat łowiecki, dawne polowania cesarskie upamiętniają oryginalne kamienne pomniki z napisami. Po stronie polskiej zachowało się 8 takich głazów upamiętniających miejsca udanych polowań, gdzie ustrzelono wyjątkowe okazy.
Kilka kilometrów za wsią Dubeninki, a dokładnie w miejscowości Kiepojcie możemy zobaczyć interesujące wiadukty po byłej linii kolejowej. Północne przęsła wykonane są z cegły i betonu, południowy wiadukt jest niedokończony. Linia pierwotnie planowana jako lokalna jednotorowa miała być w latach 1917-18 rozbudowana na dwutorową magistrale łączącą Chojnice przez Prusy Wsch. do Wilna. Wiadukt z czerwonymi lukami ceglanymi ukończono do wybuchu I wojny światowej, natomiast bliźniaczy most wiadukt betonowy powstał w 1918 r. i z powodu zbliżającego się końca I wojny światowej nie zdążono już dokończyć budowy nasypów prowadzących do niego. Zwiedzając te obiekty należy zachować szczególną uwagę, gdyż wiadukty nie są wyremontowane, ani w żaden sposób zabezpieczone.
W lepszym stanie technicznym czekają na nas mosty w Stańczykach – słynne, najwyższe w Polsce mosty kolejowe. Most północny został zbudowany w latach 1912-1914, most południowy – w latach 1923 – 1926. Długość mostów wynosi 200 m, wysokość 36 m. Konstrukcja żelbetowa, pięcioprzęsłowa o równych 15 m łukach. Architektura charakteryzuje się doskonałymi proporcjami, a filary ozdobione są elementami wzorowanymi na rzymskich akweduktach w Pont du Gard. Stąd nazwa – „Akwedukty Puszczy Rominckiej”. Mosty są własnością prywatną, a za ich zwiedzanie pobierana jest drobna opłata. Nad brzegiem rzeki, wybudowano wiatę, jest też miejsce do biwakowania i na ognisko. Jest to wspaniałe miejsce widokowe i rekreacyjne.
Osiem kilometrów na wschód od Stańczyk położona jest miejscowość Żytkiejmy. U schyłku XIX wieku odkryto w Żytkiejmach całopalne cmentarzysko jaćwieskie z XI-XIII wieku, w którym znaleziono bransolety z zakończeniami w kształcie głów zwierzęcych, zapinki podkowiaste, wędzidła i ostrogi. Założona w 1554 r. może pochwalić się zabudową pochodząca z okresu międzywojennego.
Wracamy na trasę i kierujemy się do Olecka, w którym podczas spaceru po rynku w centrum miasta możemy kupić kilka pamiątek i widokówek z regionu. Przy ul. Grunwaldzkiej 7 znajduje się zabytkowy dom mieszkalny z II połowy XVIII wieku o konstrukcji szachulcowej (mur pruski). Za mostem na rzece Ledze znajduje się niegdyś wodny, obecnie elektryczny, młyn będący własnością prywatną. Nad brzegiem jeziora znajduje się mazurska chata – drewniany dom pochodzący z lat 20 obecnego wieku, wybudowany w stylu mazurskim. W wielu miejscach znajdują się zabytkowe kamienice czynszowe z przełomu XIX i XX wieku. W Olecku zdecydowanie uwagę przykuwa jezioro z unikalnym molo i skocznią oraz zespół obiektów sportowych w pięknym parku miejskim. Zespół sportowo-rekreacyjny tworzą stadion, boiska, dawny hipodrom, korty i oryginalne kąpielisko. Warto również odwiedzić przedwojenny ewangelicki cmentarz, na którym znajduje się pomnik poświęcony żołnierzom z wojen prusko - austriackich i prusko - francuskich. Po przejściu zabytkowego cmentarza widzimy wieżę ciśnień z okresu przedwojennego, która wkomponowała się w krajobraz osiedla domków jednorodzinnych, niewątpliwie dodając uroku temu miejscu. Wyjeżdżając z Olecka kierujemy się w stronę miejscowości Wieliczki, w której zachował się drewniany kościół z 1677 r. Wewnątrz świątyni zobaczyć można późnobarokowy ołtarz ze sceną ukrzyżowania, rzeźbiony przez Schoebla z Marggrabowej (1708 r.).
W powiecie oleckim znajdują się liczne ślady osadnictwa wczesnośredniowiecznego m.in. grodzisko zwane „Górą Zamkową” położone na wschód od miejscowości Babki Oleckie, grodzisko w Wężewie położone w obrębie Rezerwatu Cisowskiego oraz grodzisko w Dybowie mieszczące się na przesmyku między jeziorami Długie i Grodzisko. W pobliskich wsiach znajduje się też wiele architektonicznych perełek, do których należą drewniane chałupy w Gąskach, Mazurach, Drozdowie i Krupinie. Są one przykładem mazurskiego budownictwa ludowego. Jednak do najciekawszych i najcenniejszych zabytków architektury należą kościoły w Szarejkach, Świętajnie, Cichym i Wieliczkach.
Ełk jest kolejnym miastem na trasie wycieczki godnym poznania, chociażby ze względu na malownicze położenie nad brzegiem jeziora, ruiny zamku krzyżackiego do którego prowadzi most z zachowanymi elementami oświetlenia gazowego, które warto zobaczyć. Zamek krzyżacki powstał w XIII w., jednak po XIX-wiecznym pożarze został odbudowany i do czasów PRL-u służył jako więzienie dla kobiet. Obecnie został sprzedany i w przeciągu 5 lat zostanie odrestaurowany pod czujnym okiem konserwatorów zabytków i zacznie służyć zgodnie z planem zagospodarowania jako obiekt turystyczno – hotelarski. Odwiedzając Ełk warto również wybrać się do Muzeum Kropli Wody, które mieści się w zabytkowej Wieży Ciśnień. Innym jest Muzeum Jeziora znajdujące się w Centrum Edukacji Ekologicznej przy ul. Parkowej, gdzie podziwiać możemy ryby oraz rośliny występujące w Jeziorze Ełckim. W Ełku można również zobaczyć Muzeum Zabytków Kolejnictwa oraz przejechać się zabytkowym parowozem Ełckiej Kolejki Wąskotorowej. Przejażdżka pociągiem kolejki wąskotorowej zajmuje dużo czasu i powinna być zaplanowana oddzielnie. Na obiad warto wybrać się do jednej z restauracji położonych przy ełckiej promenadzie, ryba z mazurskich jezior zjedzona w tak urokliwym miejscu smakuje naprawdę wyśmienicie. Na koniec wycieczki można jeszcze udać się na spacer wzdłuż brzegu jeziora. Wieczorem wracamy do Gołdapi na nocleg.