Kraina EGO - egoturystyka.pl

Przebieg trasy: Szlak nr 2 zielony „Szlak Tatarski” Ostrykół – Prostki – Bogusze (26 km)

Atrakcyjny szlak pieszy biegnący brzegiem Jeziora Ełckiego i przez najnowsze Osiedle Jeziorna w kierunku Prostek. Od nowego Szpitala Miejskiego szlak prowadzi lasami sosnowo – świerkowymi, które aż do okolic Prostek stanowią największy kompleks leśny Ziemi Ełckiej. Oczko wodne zwane „Żabim Oczkiem” oraz jezioro Tatarskie dodają niesamowitego uroku i tajemniczości, nie wspominając o Tatarskiej Górze, której nazwa wiąże się z napadem tatarskim w okresie wojen szwedzkich. Wieś Ostrykół – to tragiczna inwazja Tatarów podczas „potopu” szwedzkiego, a także majstersztyk sztuki ciesielskiej bez gwoździ – zabytkowy kościół drewniany z 1667 r. z organami z 1799 r. (czasy napoleońskie ).

Kolejny zabytek koło Prostek nad rzeką Ełk – słup graniczny z 1545 r. na styku granic Prus, Polski i Litwy. W końcowej fazie szlaku cmentarz z granitowym cokołem na miejscu byłego obozu koncentracyjnego z lat 1942 – 1944. Zamordowanych zostało tam 11070 jeńców rosyjskich i włoskich oraz cywilna ludność polska i żydowska.

Stopień trudności i przydatności dla innych form turystyki:

Szlak łatwy. Możliwość skrócenia – w Ostrymkole przejście do przystanku PKP Lipińskie Małe lub rezygnacja w Prostkach i powrót do Ełku. W warunkach zimowych szlak na obszarach leśnych nadaje się do uprawiania narciarstwa, szczególnie na obszarze Wzgórz Tatarskich ( duże wypiętrzenie terenu).

Na całej trasie możliwa jest jazda rowerem , za wyjątkiem od słupa granicznego koło Prostek do Bogusz ( grząski piasek).

Szlak konny możliwy na obszarach leśnych od wsi Barany do wsi Ostrykół.

 Warto zobaczyć:

Kościół pod wezwaniem Świętego Rafała Kalinowskiego - Parafię prowadzą księża Salezjanie, czynnie włączający młodzież do wielu zajęć w czasie wolnym.

Żabie Oczko - pow. 9,4 ha. Inna nazwa to Herta. 

Góra Tatarska -  ( 144 m npm). Dookoła las. Nazwa tej góry związana jest z legendą o napadzie tatarskim w okresie wojen szwedzkich. W kierunku północnym od szczytu, w otoczeniu lasu, są liczne mniejsze, mniejsze wzgórza i pagórki noszące nazwę Gór Tatarskich.

Drewniany kościół p/w Podwyższenia Krzyża Świętego - (dawniej ewangelicki) pochodzi z 1667 r. Organy, które są w kościele, pochodzą z roku 1799, barokowy ołtarz z 1683 r. , ambona z 1690 r., a świecznik z głową jelenia z 1700 r. Przed kościołem zabytkowy dąb.

Ostrykół - wieś otaczają ze wszystkich stron lasy. Tak było w dawnej przeszłości, przed 1538 r., gdy wieś założono i podobnie jest dzisiaj. Otaczające lasy nie uchroniły jednak wsi przed tragedią – najazdem tatarskim w 1656 r. Tatarzy spalili wieś i ówczesny murowany kościół i wzięli do niewoli 1326 osób.

Prostki - Początki wsi sięgają 1482 r. Pod Prostkami w 1656 r rozegrała się bitwa między wojskami polsko – litewsko – tatarskimi a szwedzko – brandenburskimi. Zwycięstwo odniosła strona polska dowodzona przez hetmana Wincentego Gosiewskiego. Brak uhonorowania zwycięstwa doprowadził do buntu oddziałów tatarskich, które w następstwie dokonały najazdu na te tereny.

„Pod Wspólnym Dachem” -  gospodarstwo agroturystyczne (19–335 Prostki ul. 1 Maja 7A, dysponujące 14 miejscami noclegowymi z 3 łazienkami i kuchnią, parkingiem samochodowym, polem namiotowym, własną plażą z pomostem, sprzętem wodnym, boiskiem do gry

Najstarszy słup graniczny w Polsce - postawiony został w 1545 r., w miejscu styku trzech państw: Prus Książęcych, Wielkiego Księstwa Litewskiego i Korony Polskiej. Od frontu napis łaciński i dwa herby: Prus i Litwy.

Zarządzający szlakiem: Oddział PTTK Suwałki

Krótki opis krajoznawczy:

Atrakcyjny szlak pieszy biegnący brzegiem Jeziora Ełckiego i przez najnowsze Osiedle Jeziorna w kierunku Prostek. Od nowego Szpitala Miejskiego szlak prowadzi lasami sosnowo – świerkowymi, które aż do okolic Prostek stanowią największy kompleks leśny Ziemi Ełckiej. Oczko wodne zwane „Żabim Oczkiem” oraz jezioro Tatarskie dodają niesamowitego uroku i tajemniczości, nie wspominając o Tatarskiej Górze, której nazwa wiąże się z napadem tatarskim w okresie wojen szwedzkich. Wieś Ostrykół – to tragiczna inwazja Tatarów podczas „potopu” szwedzkiego, a także majstersztyk sztuki ciesielskiej bez gwoździ – zabytkowy kościół drewniany z 1667 r. z organami z 1799 r. (czasy napoleońskie).

Kolejny zabytek koło Prostek nad rzeką Ełk – słup graniczny z 1545 r. na styku granic Prus, Polski i Litwy. W końcowej fazie szlaku cmentarz z granitowym cokołem na miejscu byłego obozu koncentracyjnego z lat 1942 – 1944. Zamordowanych zostało tam 11070 jeńców rosyjskich i włoskich oraz cywilna ludność polska i żydowska.

Stopień trudności i przydatności dla innych form turystyki:

Szlak łatwy. Możliwość skrócenia – w Ostrymkole przejście do przystanku PKP Lipińskie Małe lub rezygnacja w Prostkach i powrót do Ełku. W warunkach zimowych szlak na obszarach leśnych nadaje się do uprawiania narciarstwa, szczególnie na obszarze Wzgórz Tatarskich ( duże wypiętrzenie terenu).

Na całej trasie możliwa jest jazda rowerem , za wyjątkiem od słupa granicznego koło Prostek do Bogusz ( grząski piasek).

Szlak konny możliwy na obszarach leśnych od wsi Barany do wsi Ostrykół.

W tabeli opis przebiegu trasy

Km rosnąco (malejąco)	Opis przebiegu szlaku  (W nawiasach podano numery z lokalizacją obiektów na mapie)	Długość odcinka [km]
0,0 (26,0)	Spod węzła szlaków pieszych przy Stanicy Wodnej PTTK (1– patrz szlak nr 1) skręcamy za znakami zielonymi w prawo. Towarzyszą nam znaki czarne szlaku pieszego do Oracz.	0,6
0,2 (25,8)	Po prawej Centrum Edukacji Ekologicznej (4 – szlak nr 1). Obok tablica informacyjna „Szlaki Wodne i Rowerowe w Powiecie Ełckim” (VI). Przekraczamy ul. Parkową, idziemy obrzeżami Plaży Miejskiej MOSiR 5(szlak czarny). Po lewej znajduje się Kemping MOSiR (6 – szlak nr 1).
0,6 (25,4)	Za plażą, w szpalerze drzew, szlak zielony wraz ze szlakiem czarnym prowadzą ścieżką wzdłuż Jeziora Ełckiego. Po lewej wysoka skarpa z ul. Piękną i zabudową willową. Przy niewidocznym z dołu skrzyżowaniu ul. Pięknej z ul. Koszykową gmachy tzw „Odzieżówki” i schronisko szkolne (7– szlak nr 1).	1,5
1,3 (24,7)	Cypel (8– szlak nr 1) z widokiem na przeciwległe osiedle oraz na Jezioro Ełckie (3– szlak nr 1).
2,1 (23,9)	Po lewej posesja SP nr 7 (9 – szlak nr 1). Po dojściu do ul. Kilińskiego skręcamy w prawo, na chodnik.	0,2
2,3 (23,7)	Opuszczamy towarzyszący szlak czarny i skręcamy przed budynkiem mieszkalnym w prawo, w żwirową ścieżkę wzdłuż Jeziora Ełckiego. Na wysokości domków jednorodzinnych nieznacznie oddalamy się od brzegu jeziora i kontynuując marsz na wprost, za znakami zielonymi, wchodzimy na ul. Kardynała Wyszyńskiego.	0,5
2,8 (23,2)	Skrzyżowanie szos na Osiedlu „Jeziorna” obok nowo wybudowanego kościoła pod wezwaniem Świętego Rafała Kalinowskiego (28). Parafię prowadzą księża Salezjanie, czynnie włączający młodzież do wielu zajęć w czasie wolnym. Na skrzyżowaniu znaki skręcają w prawo, w ulicę Jana Pawła II. Idziemy główną ulicą przez najnowocześniejsza dzielnicę Ełku - Osiedle „Jeziorna”, które ciągle rozbudowuje się.	1,0
3,8 (22,2)	Na łuku ul. Jana Pawła II , na prawo, na pierwszym planie gmach nowej SP nr 5 i dużej sali widowiskowo – sportowej (29).	1,6
4,0 (22,0)	Skrzyżowanie ( w pobliżu szosy głównej ) z ul. Baranki, na którą skręcamy za znakami zielonymi w prawo. Po lewej ściana lasu a po prawej wzdłuż ulicy domki jednorodzinne. Na prawo widok na Jezioro Ełckie i na widoczną na horyzoncie Górę Bunelka (129– patrz szlak nr 5).
5,0 (21,0)	Po prawej w lesie nowy gmach Szpitala Miejskiego (30) z towarzyszącymi obiektami, których dalszej budowy zaprzestano.
5,4 ( 20,6)	Rozpoczyna się droga żwirowa. Idziemy w otoczeniu olchowego lasu.	0,4
5,8 (20,2)	Skrzyżowanie dróg przy krzyżu metalowym na początku wsi Barany. Za znakami skręcamy w lewo w drogę polną.
6,2 (19,8)	Przejazd kolejowy Ełk – Olsztyn (31). Wchodzimy do lasu.	12,4
6,5 (19,5)	Po lewej jezioro Żabie Oczko o pow. 9,4 ha. Inna nazwa to Herta (32).
6,9 (19,1)	Przechodzimy przez szosę główną Ełk – Białystok (33).
8,1 (17,9)	Skrzyżowanie dróg leśnych. Za znakami zielonymi skręcamy w lewo, w pierwszą mniej wyjeżdżoną drogę.
8,4 (17,6)	Skrzyżowanie z wyjeżdżoną drogą leśną. Przecinamy tę drogę za znakami na wprost. Rozpoczyna się bardzo ostre podejście do góry w otoczeniu ogromnych świerków.
8,6 (17,4)	Osiągamy szczyt Góry Tatarskiej (34) ( 144 m npm). Dookoła las. Nazwa tej góry związana jest z legendą o napadzie tatarskim w okresie wojen szwedzkich. W kierunku północnym od szczytu, w otoczeniu lasu, są liczne mniejsze, mniejsze wzgórza i pagórki noszące nazwę Gór Tatarskich. Ze szczytu za znakami nadal idziemy prosto. Droga zarośnięta trawą nieznacznie prowadzi w dół. Po prawej, wśród młodego lasu, mijamy wiele stanowisk modrzewi.
9,0 (17,0)	Skrzyżowanie z wyjeżdżoną drogą, na którą skręcamy w prawo.
9,1 (16,9)	Droga główna łukiem skręca w lewo. Znaki zielone prowadzą mało widoczną ścieżką na wprost.
9,2 (16,8)	Ukazuje się tafla śródleśnego jeziora Tatary Duże (35). Schodząc z pagórka, napotykamy drogę poprzeczna. Na niej skręcamy w prawo. Za znakami zielonymi idziemy niezbyt wyjeżdżoną drogą leśną, trzymając się cały czas pobliskiej linii brzegowej jeziora Tatary Duże. Jest to prywatny akwen.
9,8 (16,3)	Skrzyżowanie z przejezdną drogą leśną, na której skręcamy w lewo i przechodzimy przez przepust rowu melioracyjnego, wpadającego do jeziora.
9,9 (16,1)	Rozwidlenie dróg. Skręcamy w prawą odnogę. Idziemy pod górkę, by za chwilę, z lewej strony, z góry raz jeszcze ujrzeć jezioro Tatary Duże.
10,3 (15,7)	Przechodzimy przez przejazd kolejowy Ełk – Białystok (36).
10,6 (15,4)	Rozwidlenie dróg. Skręcamy w prawo.
10,9 (15,1)	Kolejne śródleśne skrzyżowanie. Idziemy prosto.
12,0 (14,0)	Skrzyżowanie z drogą leśną Ełk – Ostrykół . Skręcamyw prawo.
13,3 (12,7)	Skrzyżowanie dróg leśnych przy słupie granitowym z prawej strony. Idziemy prosto drogą główną. Pod górkę drogę zalega grząski piasek.
15,6 (10,4)	Skrzyżowanie dróg leśnych na skraju sosnowego młodniaka, który rozciąga się po prawej stronie. Obok pochylony (próby rozkopania) słup granitowy. Skręcamy w prawo, w drogę główną prowadzącą wzdłuż wspomnianego młodniaka.
17,0 (9,0)	Po lewej mijamy na śródleśnej polanie, w ogrodzeniu, szkółkę leśną z uprawami.
17,3 (8,7)	Rozwidlenie dróg. Skręcamy w lewą odnogę i ponownie zagłębiamy się w las.
18,2 (7,8)	Skrzyżowanie z drogą asfaltową Ostrykół – Lipińskie Małe. Skręcamy w lewo na drogę asfaltową.	1,3
18,5 (7,5)	Pod szosą przepust rowu melioracyjnego.
19 (7,0)	Koniec lasu , początek pól uprawnych i łąk. W głębi wieś Ostrykół.
19,5 (6,5)	Po lewej pierwsze zabudowania wsi Ostrykół. Po prawej meandrująca wstęga rzeki Ełk (2– szlak nr 1). Początek drogi brukowej.
20,1 (5,9)	Skrzyżowanie dróg we wsi Ostrykół. Szlak skręca w prawo. Zanim jednak wyruszymy dalej, należy na skrzyżowaniu skręcić w lewo do pobliskiego kościoła. Drewniany kościół p/w Podwyższenia Krzyża Świętego (dawniej ewangelicki) pochodzi z 1667 r. (37). Organy, które są w kościele, pochodzą z roku 1799, barokowy ołtarz z 1683 r. , ambona z 1690 r., a świecznik z głową jelenia z 1700 r. Przed kościołem zabytkowy dąb. Obok tablica informacyjna „Szlaki Wodne i Rowerowe w Powiecie Ełckim” (X). Wieś Ostrykół otaczają ze wszystkich stron lasy. Tak było w dawnej przeszłości, przed 1538 r., gdy wieś założono i podobnie jest dzisiaj. Otaczające lasy nie uchroniły jednak wsi przed tragedią – najazdem tatarskim w 1656 r. Tatarzy spalili wieś i ówczesny murowany kościół i wzięli do niewoli 1326 osób.	0,9
20,4 (5,6)	Most betonowy na wspomnianej wyżej rzece Ełk. Dalsza trasa prowadzi drogą asfaltową przez las.	1,1
20,7 (5,3)	Po lewej w lesie mijamy ruiny bunkra (38).
21,0 (5,0)	Po prawej stronie bunkier w całości (39).
21,5 (4,5)	Skraj lasu. Na łuku szosy opuszczamy asfalt i skręcamy w lewo, w drogę piaszczystą, wzdłuż Cmentarza Komunalnego w Prostkach (40). Po lewej za cmentarzem czynnym mijamy stary, nieczynny cmentarz.	0,8
21,8 (4,2)	Przechodzimy przez mostek na potoku. Po prawej linia kolejowa.
22,3 (3,7)	Skrzyżowanie z szosą Ełk – Białystok w Prostkach. Skręcamy w lewo, w kierunku centrum Prostek. Początki wsi sięgają 1482 r. Pod Prostkami w 1656 r rozegrała się bitwa między wojskami polsko – litewsko – tatarskimi a szwedzko – brandenburskimi. Zwycięstwo odniosła strona polska dowodzona przez hetmana Wincentego Gosiewskiego. Brak uhonorowania zwycięstwa doprowadził do buntu oddziałów tatarskich, które w następstwie dokonały najazdu na te tereny. W Prostkach zaprasza gospodarstwo agroturystyczne „Pod Wspólnym Dachem”, 19–335 Prostki ul. 1 Maja 7A , dysponujące 14 miejscami noclegowymi z 3 łazienkami i kuchnią, parkingiem samochodowym, polem namiotowym, własną plażą z pomostem, sprzętem wodnym, boiskiem do gry (41).	0,9
22,8 (3,2)	Przed nowoczesnym kościołem p/w Św. Antoniego z Padwy (42) i znakiem informacyjnym „Do słupa granicznego z 1545 r. – 1000 m” (43)skręcamy w lewo, w szosę w kierunku Długosze i Kopijki do mostu na rzece Ełk.
23,2 (2,8)	Po przejściu przez most na rzece Ełk skręcamy w prawo w leśna drogę żwirową, która prowadzi równolegle do rzeki Ełk i zabudowy Prostek.	2,1
23,8 (2,2)	Nieduża polana z droga odchodzącą prostopadle w prawo, lekko w dół, w kierunku rzeki do widocznego białego słupa (44).To najstarszy słup graniczny w Polsce. Postawiony został w 1545 r., w miejscu styku trzech państw: Prus Książęcych, Wielkiego Księstwa Litewskiego i Korony Polskiej. Od frontu napis łaciński i dwa herby: Prus i Litwy. Wracamy od słupa do drogi głównej i kontynuujemy wędrówkę na wprost. Droga dotąd żwirowa staje się piaszczysta. Grząski piasek towarzyszy przez las aż do pierwszych zabudowań wsi Bogusze.
25,3 (0,7)	Skrzyżowanie z drogą do Kosówki. Skręcamy w prawo, w kierunku mostu na rzece Ełk.	0,25
25,5 (0,5)	Tuż za mostem skrzyżowanie w Boguszach z szosą asfaltową Ełk – Białystok. Skręcamy na szosę w lewo.
25,55 (0,45)	Po 50 m opuszczamy szosę główną i skręcamy w prawo w ul. Bojowników, zgodnie z tablicą informacyjną: „Miejsce Straceń Ofiar Wojny” (45). Idziemy ul. Bojowników, która przypomina piaszczystą drogę polną. Po prawej za budynkami ukazuje się malutkie, prywatne jeziorko.	0,35
25,9 (0,1)	Skrzyżowanie dróg polnych. Skręcamy w lewo za tabliczką informacyjną: „Do miejsca straceń” (46). Przed nami cmentarz.	0,1
26,0 (0,0)	Brama wejściowa. Za nią w centralnej części cmentarza granitowy cokół a za nim wysoki, drewniany krzyż. Na pomniku napis: „Miejsce przesiąknięte krwią 11070 jeńców wojennych i ludności cywilnej pomordowanych prze hitlerowców w latach 1942 – 1944”. W czasie II wojny światowej był tutaj hitlerowski obóz koncentracyjny (47). Przetrzymywano tutaj jeńców rosyjskich i włoskich oraz ludność polską i żydowską. Obok znak końcowy (początkowy) szlaku zielonego.

Propozycja modyfikacji przebiegu szlaku:

Proponuje się przedłużenie przebiegu szlaku zielonego od cmentarza wojennego koło Bogusz do Grajewa, co spowoduje jego połączenie z innymi szlakami wychodzącymi z Grajewa. Połączenie przez wsie Mierucie, Konopki do Grajewa ( okolica dworca PKP ) wydłuży szlak o około 6 km. Całość wynosiłaby ok. 32 km.