Niemsty położone są w gminie Świętajno, powiecie oleckim, województwie warmińsko – mazurskim.
Według mapy geośrodowiskowej Polski 1:50 000 - arkusz Sokółki (106) krajobraz na opisywanym obszarze ma typowe cechy rzeźby młodo glacjalnej: bardzo urozmaiconą morfologię, duże deniwelacje terenu, liczne jeziora i rozwiniętą sieć rzeczną. Na powierzchni terenu zalegają żwiry, piaski, głazy i gliny. Według podziału fizyczno-geograficznego opisywany obszar należy do Pojezierza Ełckiego (jeden z siedmiu mezoregionów Pojezierza Mazurskiego).
Okolice wsi Niemsty (Könitzberg) na mapie z 1914 r. Kreis Oletzko. Neue Spezialkarte des Kreises Oletzko. Oskar Eulitz Verlag. Lissa. 1914.
Dwór Niemsty w wielu w dokumentach rządowych wymieniany był pod nazwą Könitzberg, jako część majątku Cichy. W „Wohnplätze des Deutschen Reiches...” z 1885 r. wpisano, że położony jest na obszarze wsi Jurki.
29 Könitzberg, folwark (do wsi Jurki). Brunkow O., Die Wohnplätze des Deutschen Reiches : Auf Grund der amtlichen Urmaterialien bearbeitet und herausgegeben von Oskar Brunkow. I. Abteilung: Königreich Preussen. 3. Berlin: Selbstverlag des Herausgebens s.t., 1885.
W 1883 r. folwark został wymieniony w „Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego…” .
Koenitzberg (niemiecki), folwark w powiecie oleckim, stacja pocztowa Ciche. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich: Wydany pod red. Filipa Sulimierskiego. Nakładem Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego. Warszawa. 1883.
Aleja przydrożna prowadząca do majątku Niemsty. Stan z 2024 r.
W 1827 r. właściciel ziemski Könitz zakupił grunty rolne od gospodarzy ze wsi Jurki, Dybowo i Cichy i założył majątek Könitzberg. Powierzchnia majątku wynosiła 32 ha. W inwentarzu wyszczególniono: 3 konie, 2 woły, 1 krowę, 1 świnię, 1 wóz i 1 sanie. Nazwa pochodziła od nazwiska właściciela i położenia gospodarstwa na wzniesieniu.
W 1840 r. (lub 1848 r.) kupił go Leopold Johann Ludwig Geelhaar (ur. 4.03.1795 r., zm. 6.11.1850 r. w Cichym) major 2 Bataillon des 2. Landwehrregiments, starszy komornik i dzierżawca dóbr Cichy, z przeznaczeniem na „dom swojej spokojnej starości”. W dniu 23 października 1823 r. Leopold Geelhar poślubił w Olecku Julie Amalie Emilie Marianne von Lenski (ur. 3.05.1802 r. w Sedrankach, zm.11.04.1845 r. w Cichym), która była córką radnego powiatowego Johanna Ludwiga von Lenski i Amalii Dorothei Hillmann z Sedrank.
Kiedy później kupił majątek Cichy, należące nadal do niego Niemsty, stały się folwarkiem peryferyjnym. Państwo Geelhaar mieli 8 dzieci: Ludwig August Wilhelm Geelhaar, Amalie Emilie Louise Marie, Theodor Leopold, Emilie Emma Auguste, Emilie Amalie Ida, Adolph Wilhelm Leopold, Emil Gustav, Erdmann Julius Herrmann.
Po śmierci Leopolda Geelhaara Niemsty przeszły na własność jego córki Idy (Emilie Amalie Ida Geelhaar, ur. 09.04.1832 r. w Cichym, zm. 27.11.1905 r., żyła 73 lata), która wyszła za mąż za Hermanna Wittiga (zm. 1891 r.).
W 1905 r. w gospodarstwie było 59 mieszkańców.
Po śmierci pani Wittig z domu Geelhaar w 1905 r. majątek Niemsty zarządzany był przez spadkobierców aż do 1925 r., kiedy to majątek kupiła Gertrud Goege (Wittig) (ur. 28.06.1886 r., zm. 19.01.1956 r. w wieku 69 lat).
Gertrud Wittig była córką Heinrich Hermann Goege (Göge) (1851-1901) i właścicielki ziemskiej Marty Wittig (ur. 1854 r.) z Cichych. Heinrich Goege był inżynierem i członkiem rady zarządzającej kolei pruskich. Pochodził z okolic Dortmundu, planował i kierował budową wielu linii kolejowych (także „Rasenden Masur”). Był ochotnikiem w wojnie francusko-pruskiej 1870-71 r.
W 1914 r. pod koniec lipca gazety przyniosły wieści o zbliżającej się wojnie. Młodzi mężczyźni dostali powołania do wojska i udali się na dworzec kolejowy w Gryzach (Griesen), skąd odjechali do wyznaczonych jednostek wojskowych.
9 sierpniu 1914 r. wojska rosyjskie przekroczyły granicę Prus koło Mieruniszek. Niemsty i okoliczne wsie bardzo ucierpiały z powodu działań wojennych. Odwrót Rosjan nastąpił w dniach 13 – 14 lutego 1915 r. Wedłu spisu poległych "Verlustlisten 1. Weltkrieg" na frontach I wojny światowej zginęło 4 żołnierzy pochodzących z Niemst. Gustaw Lux z 5 Pułku Grenadierów Gwardii w Spandau, Franz Stolzenberger z 2 Zapasowego Pułku Piechoty w Królewcu 2, Fritz Stolzenberger z 61 Rezerwowy Pułk Piechoty, Erich Wiedmann z 2 Zapasowego Pułku Piechoty w Królewcu 2.
Gertruda Goege wyszła za mąż za Ernsta Middendorfa (ur. 1874 r., zm. 1933 r. w wieku 59 lat), który był dyrektorem niemieckiego koncernu naftowego DEA Ernst Middendorf. Państwo Middendorf mieli 6 dzieci: Ilse, Heinrich, Hans Werner, Ruth, Gertrud, Gisela.
W tym czasie majątek Niemsty został rozbudowany, stając się „gospodarstwem wzorcowym”.
Plan sytuacyjny budynków gospodarczych majątku z jesieni 1930 r. 1 dom zarządcy, 2 szopy na nawozy, 3 stajnie dla cieląt, 4 stajnia na młode bydło, 5 stajnia, 6 stajnia na powozy, 7 szopa, 8 daszek dla powozów (potem w miejscu budynków 7 i 8 zbudowano spichlerz), 9 stodoła, 10 obory, 11 budynek koło obory, 12 przechowalnia nawozów, 13 pomieszczenia dla świń, 14 budynek łączący, 15 budynek hodowlany dla świń, 16 wybieg dla zwierząt, 17 szopa na narzędzia, 18 ziemianka, 19 kuźnia, 20 budynek kołodzieja, 21 kurnik, 22 pompownia. Do 2024 r. zachowały się budynki: 1, 19, 20, 21, 22. Tutlies A., . Güter und Großbauernhöfe im Kreis Treuburg/Oletzko. Kreisgemeinschaft Treuburg, 2001, s. 30.
Budynki gospodarcze majątku zostały zbudowane w kształcie czworoboku a fundamenty i ściany zbudowane z kamieni polnych.
Podstawowy zespół folwarczny składał się z dworu usytuowanego w południowej części (potem zamieszkał tam zarządca majątku, jak zbudowano nowy dwór), za którym rozciągał się park i staw. Od wschodu dworu stała kuźnia ze studnią (pompownią). Zachodni bok gospodarstwa zajmowała obora połączona z bramą i magazynem oraz spichlerzem. Wschodni bok zajmowała w całości chlewnia. Z północono-wschodniego narożnika wychodziła droga, która rozwidlała się na północ w stronę Cichego i na zachód w stronę budynków mieszkalnych (dwojaki) i dalej prowadziła do Jurek. Przy drodze do Cichego po jej zachodniej stronie stała stodoła.
Pierwotna zabudowa majątku zachowała się prawie w całości do 1994 r., brakowało jedynie dwóch budynków o przeznaczeniu gospodarczym i spichlerza. W czasie funkcjonowania Państwowego Gospodarstwa Rolnego zbudowano nową oborę (z cegły silikatowej) oraz budynek mieszkalny dla rodzin pracowników (Niemsty 1).
Widok na zespół dworski od zachodu. Stan z okresu międzywojennego. Niemsty, zespół dworski, gm. Świętajno, Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa. Numer karty: 9249, kartę wykonał Adam Żywiczyński, listopad 1994 r., Ośrodek Dokumentacji Zabytków w Warszawie. Dokument w PSOZ OW Suwałki.
Budynek inwentarski. Stan z okresu międzywojennego. Budynek nie istnieje. Niemsty, zespół dworski, gm. Świętajno, Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa. Numer karty: 9249, kartę wykonał Adam Żywiczyński, listopad 1994 r., Ośrodek Dokumentacji Zabytków w Warszawie. Dokument w PSOZ OW Suwałki.
Brama wjazdowa do zespołu, brama i spichlerz. Stan z 1994 r. Budynek nie istnieje. Niemsty, zespół dworski, gm. Świętajno, Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa. Numer karty: 9249, kartę wykonał Adam Żywiczyński, listopad 1994 r., Ośrodek Dokumentacji Zabytków w Warszawie. Dokument w PSOZ OW Suwałki.
Obora przy bramie. Widok od wschodu. Stan z 1994 r. Budynek nie istnieje. Niemsty, zespół dworski, gm. Świętajno, Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa. Numer karty: 9249, kartę wykonał Adam Żywiczyński, listopad 1994 r., Ośrodek Dokumentacji Zabytków w Warszawie. Dokument w PSOZ OW Suwałki.
Chlewnia. Widok od zachodu. Stan z 1994 r. Budynek nie istnieje. Niemsty, zespół dworski, gm. Świętajno, Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa. Numer karty: 9249, kartę wykonał Adam Żywiczyński, listopad 1994 r., Ośrodek Dokumentacji Zabytków w Warszawie. Dokument w PSOZ OW Suwałki.
Chlewnia. Widok od wschodu. Stan z 1994 r. Budynek nie istnieje. Niemsty, zespół dworski, gm. Świętajno, Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa. Numer karty: 9249, kartę wykonał Adam Żywiczyński, listopad 1994 r., Ośrodek Dokumentacji Zabytków w Warszawie. Dokument w PSOZ OW Suwałki.
W 1928 r. właściciele majątku wznieśli nowy dwór w stylu neobarokowym. Dwór został usytuowany około 100 m za zachód od gospodarstwa, po północnej stronie drogi dojazdowej do majątku. Od drogi prowadzi podjazd, za dworem od północy i wschodu znajdują się pozostałości parku. Powierzchnia użytkowa budynku wynosi 474 m2.
Na lewej fotografii widok na dwór w Niemstach w okresie międzywojennym. W: „Treuburger Heimatbrief” 58, 2009, s. 34. Na prawej fotografii właścicielka majątku Gertrud Middendorf z ojcem. „Treuburger Heimatbrief” 58, 2009, s. 18.
Budynek jest wzniesiony na rzucie zbliżonym do kwadratu, parterowy, przykryty dachem mansardowym, czteropołaciowym. Budynek trzytraktowy, południowo-zachodni narożnik ukształtowany pięciobocznie, w osi elewacji północnej znajduje się prostokątny taras. Od strony drogi dojazdowej na lewym narożniku jest wieloboczny ryzalit.
Dwór w Niemstach z 1928 r. Stan z 2020 r.
Fundamenty budynku zostały wykonane z kamieni polnych, ściany zewnętrzne i część wewnętrznych z cegły ceramicznej na zaprawie cementowo-wapiennej. Strop piwniczny wykonano z betonu na belkach stalowych. W latach 70-tych XX wieku budynek przebudowano na mieszkania dla pracowników gospodarstwa rolnego.
Rzut parteru dworu z 1928 r. w Niemstach. Niemsty, dwór, gm. Świętajno, Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa. Numer karty: 9250, kartę wykonał Adam Żywiczyński, listopad 1994 r., Ośrodek Dokumentacji Zabytków w Warszawie. Dokument w PSOZ OW Suwałki.
Obramienia okien dworu wykonane z kamienia. Stan z 2024 r.
5 kwietnia 1929 r. nazwę Könitzberg zmieniono na „Gertrudenhof” (pol. Dwór Gertrudy).
W 1929 r. rejestr właścicieli ziemskich (Parey's Handbuch des Grundbesitzes im Deutschen Reiche) podaje następujące dane o majątku:
Könitzberg, majątek, Pani Middendorf, telefon Sokółki 20, poczta i telegraf w Cichych, do przystanku kolejowego w Gryzach - 4 km, nie podano podatku od nieruchomości, łączna powierzchnia majątku 270 ha, (250 ha pól, 7 łąk, 10 pastwisk i 3 lasów). Inwentarz żywy: konie 44, krowy 52, z tego mleczne 24. Specyfikacja majątku (stado z księgi hodowlanej, połączenie z lądowym centrum Prus Wschodnich). Parey's Handbuch des Grundbesitzes im Deutschen Reiche : Vollständiges Adressbuch. Band Ostpreußen. Verlagsbuchhandlung Paul Parey. Berlin 1929. S. 151.
30 kwietnia 1931 r. podjęto decyzję o utworzeniu folwarku (Vorwerk Gertrudenhof). Administracyjnie grunty folwarku Gertrudenhof były położone zarówno na terenie gminy wiejskiej Diebowen (Dybowo), jak i gminy wiejskiej Jurken (Jurki).
W rejetrze gospodarstw rolnych „ Niekammer's Adressbuchern” w 1932 r. wpisano, że właścicielem majątku jest Gertrud Middendorf, a administratorem Haut. Gospodarstwo miało powierzchnię 270 ha, w tym 3 ha lasu, 35 koni, 125 bydła i 160 świń (rasy Edelschwein).
Córka małżeństwa Ernsta i Gertrud Middendorf Ilse Middendorff (ur. 4.07.1909 r.) ukończyła studia rolnicze. Jej praca dyplomowa "Die Entwicklung der Betriebsorganisation des Gutes Gertrudenhof" znajduje się w „Archiwum powiatowym Treuburga” w Leverkusen.
Widok na dwór w Niemstach około 1935 r. Grenz R., Der Kreis Treuburg Ein ostpreußisches Heimatbuch, Zusammengestellt, im Auftrage der der Kreisgemeinschaft Treuburg, Lübeck 1971.
1 września 1939 r. Niemcy wypowiedziały wojnę Polsce. Wielu młodych mężczyzn wezwano do służby wojskowej. W połowie lipca 1944 r. sytuacja na froncie wschodnim zmusiła lokalne władze do wydania polecenia ewakuacji ludności ze wschodniej części powiatu oleckiego, dzięki temu wielu mieszkańców uniknęło chaosu i dramatów, jakie były udziałem pozostałej ludności w dniach zimowej ewakuacji.
Położenie majątku Niemsty (Gertrudenhof). 18100 Reimannswalde. Topographische Karte 1:25000 (Messtischblätter). Reichsamt für Landesaufnahme. Königliche Preussische Landesaufnahme. Berlin 1943.
22 stycznia 1945 r. powiat olecki został zajęty przez Armię Czerwoną. Ilse Middendorff (córka właścicielki majątku) została porwana przez żołnierzy Armii Czerwonej i zaginęła.
Działania wojenne II wojny światowej przyczyniły się do olbrzymich zniszczeń w rolnictwie. Najdotkliwsze straty były w pogłowiu zwierząt. Rosjanie opuszczając te tereny zabierali ze sobą maszyny i urządzenia. Do niektórych gospodarstw wrócili dawni właściciele, którzy nie ewakuowali się w głąb Niemiec. Inne gospodarstwa zaczęli zajmować nowi mieszkańcy, którym te majątki przydzielił Państwowy Urząd Repatriacyjny w Olecku.
W 1951 r. Pani Middendorf zamieściła ogłoszenie w gazecie "Ostpreußenblatt", że poszukuje gospodyni, współlokatorki do swojego 3-pokojowego mieszkania w Essen na ulicy Dammannstraße 86.
Gertrud Middendorf zmarła 19 stycznia 1956 r. w wieku 69 lat pozostawiając 15 wnuków.
Ogłoszenie z gazety o śmierci Pani Gertrud Middendorf. „Ostpreußenblatt” 25 Februar 1956, S. 16.
Przy drodze Jurki – Niemsty – Cichy w pobliżu budynku mieszkalnego Niemsty 1, na pagórku o wysokości 181,8 m n.p.m. znajduję się dawny cmentarz ewangelicki. Jest to prawdopodobnie miejsce spoczynku byłych pracowników majątku Niemsty. Zachowało się sześć betonowych nagrobków. Brak śladów po ogrodzeniu cmentarza.
Szkic cmentarza ewangelickiego w Niemstach. Stan z 2024 r.
Widok z zachodu na cmentarz ewangelicki w Niemstach.
W 1946 r. w majątek gospodarstwa przejęła instytucja państwowa - Państwowe Nieruchomości Ziemskie. W „Rozporządzeniu Ministra Administracji Publicznej z dnia 1 października 1948 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowość” zaproponowano nazwę miejscowości Niemsty.
Według autora ze strony WWW (https://jezykotw.webd.pl...):
Powojenna nazwa Niemsty jest typowym pseudosłowiańskim chrztem nazewniczym Komisji Ustalania Nazw Miejscowości, bez żadnej motywacji. Leyding (Słownik nazw miejscowych Okręgu Mazurskiego) notuje nazwę Kończewko (która zdaje się luźno nawiązywać do członu Könitz, pochodzącym od nazwiska założyciela folwarku - nazwisko pochodzenia słowiańskiego?), a w powojennym potocznym użyciu zarejestrowano także formę Gertrudki (spolszczenie nazwy zastanej przez powojennych osadników).
W 1949 r. na mapie administracyjnej miejscowość zaznaczono pod nazwą Przychówek. Powiat olecki, województwo białostockie: mapa administracyjna i komunikacyjna w skali 1:100 000. Polska. Główny Urząd Pomiarów Kraju. 1949.
1 stycznia 1949 r. utworzono Państwowe Gospodarstwa Rolne Gertrudki. Pracownicy gospodarstwa zamieszkali w czterech dwojakach majątku. Po 1954 r. zakład rolny Gertrudki (Niemsty) stanowił część zespołu gospodarczego Cichy.
PGR Gertrudki na mapie topograficznej z 1951 r. Mapa przeglądowa Polski Północno - Wschodniej 1:50 000, PAS 31 SŁUP 36. Sztab Generalny W.P. 1951.
Plan sytuacyjny majątku Niemsty z 1994 r. Literą G oznaczono małe budynki gospodarcze. Litera H oznaczono miejsce ujęcia wody pitnej. Numerem 3 zaznaczono nową oborę. Niemsty, zespół dworski, gm. Świętajno, Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa. Numer karty: 9249; kartę wykonał Adam Żywiczyński, listopad 1994 r., Ośrodek Dokumentacji Zabytków w Warszawie. Dokument w PSOZ OW Suwałki.
Kuźnia i budynek kołodzieja w Niemstach. Stan z 2020 r.
Budynek z ujęciem wody. Stan z 2024 r.
Dawny budynek zarządcy. Elewacja zachodnia. W latach 70-tych dwór przebudowano na mieszkania dla pracowników. Stan z 2024 r.
Rzut parteru domu zarządcy. Niemsty, dwór, gm. Świętajno, Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa. numer karty: 9250, kartę wykonał Adam Żywiczyński, listopad 1994 r., Ośrodek Dokumentacji Zabytków w Warszawie. Dokument w PSOZ OW Suwałki.
Budynki mieszkalne pracowników majątku Niemsty. Stan z 2020 r.
Budynki mieszkalne pracowników majątku Niemsty. Stan z 2024 r.
Widok na Niemsty z zachodu w 2020 r. Po prawej stronie obora. Obecnie budynek nie istnieje.
Widok na Niemsty z zachodu w 2020 r. Po lewej stronie dwór. Po prawej stronie nowa obora.
Pozostałości po nowej oborze. Stan z 2024 r.
Budynek stacji uzdatniana wody w Niemstach zbudowany w 2001 r. na terenie dawnego majątku. Stan z 2024 r.
Panorama w kierunku południowym na dawny zespół dworski. Po lewej stronie kuźnia i budynek zarządcy. Stan z 2024 r.
Panorama z zachodu na wjazd do dawnego zespółu dworskiego.
Widok z Niemst w kierunku Szeskiej Góry.
Widok z Niemst w kierunku wsi Barany.
Zbiory kukurydzy na polach koło Niemst.
Według Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z 2021 roku w Niemstach mieszkało 135 osób.
Literatura:
- Brunkow O., Die Wohnplätze des Deutschen Reiches: Auf Grund der amtlichen Urmaterialien bearbeitet und herausgegeben von Oskar Brunkow. I. Abteilung: Königreich Preussen. 3. Berlin: Selbstverlag des Herausgebens s.t., 1885.
- Frenzel J. T., Beschreibung des Kreises Oletzko, Regierungsbezirks Gumbinnen, in geschichtlicher, statistischer und topographischer Beziehung. Marggrabowa: Peglau 1870.
- Grenz R., Der Kreis Treuburg Ein ostpreußisches Heimatbuch, Zusammengestellt, im Auftrage der der Kreisgemeinschaft Treuburg, Lübeck 1971.
- Grigat Ch., Die Geschichte des Kreises Treuburg, 1938.
- Leyding-Mielecki G., Słownik nazw miejscowych Okręgu Mazurskiego. : Cz: 1-2. Wydawca Instytut Mazurski, 1947.
- Niemsty, zespół dworski, gm. Świętajno, Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa. numer karty: 9249, kartę wykonał Adam Żywiczyński, listopad 1994 r., Ośrodek Dokumentacji Zabytków w Warszawie. Dokument w PSOZ OW Suwałki.
- Niemsty, dwór, gm. Świętajno, Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa. numer karty: 9250, kartę wykonał Adam Żywiczyński, listopad 1994 r., Ośrodek Dokumentacji Zabytków w Warszawie. Dokument w PSOZ OW Suwałki.
- Niemsty, dwór, gm. Świętajno, Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa. numer karty: 9251, kartę wykonał Adam Żywiczyński, listopad 1994 r., Ośrodek Dokumentacji Zabytków w Warszawie. Dokument w PSOZ OW Suwałki.
- Objaśnienia do Mapy Geośrodowiskowej Polski 1:50 000. Arkusz Sokółki (106). Państwowy Instytut Geologiczny, Państwowy Instytut Badawczy. Warszawa 2012.
- „Ostpreußenblatt” 25 Februar 1956, S. 16.
- Parey's Handbuch des Grundbesitzes im Deutschen Reiche : Vollständiges Adressbuch. Band Ostpreußen. Verlagsbuchhandlung Paul Parey. Berlin 1929.
- Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 1 października 1948 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowość. Monitor Polski. M.P.1948.A-78.692.
- Schmidtke W., Diebauen mit Gertrutenhof. W: „Treuburger Heimatbrief” 58, 2009, s. 18.
- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich: Wydany pod red. Filipa Sulimierskiego [u.a.] Nakładem Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego. 4. Warszawa. 1883.
- Treuburg. Ein Grenzkreis in Ostpreußen Red. Klaus Krech. Kommisions-Verlag G. Rautenberg, 1990.
- Tutlies A., Güter und Großbauernhöfe im Kreis Treuburg/Oletzko. Kreisgemeinschaft Treuburg, 2001.
- Tutlies A., Heiteres Und Ernstes Aus Oletzko: Ein Landkreis In Ostpreussen. Books on Demand. 2007.
- Tutlies A., Menschen aus dem Kreis Treuburg, Oletzko. Kreisgemeinschaft Treuburg, 2002.
https://jezykotw.webd.pl/wiki/U%C5%BCytkownik:Dynozaur/Nazwy_miejscowe_w_Prusiech#Powiat_olecki
https://www.polskawliczbach.pl/osada_Niemsty
Józef Kunicki
2024
